Japan heeft zijn Fukushima-trauma verwerkt en kiest voluit voor kernenergie
Dertien jaar na de ramp in Fukushima kiest Japan met een nieuwe energiestrategie weer voluit voor nucleair. Alleen zo kan het land zijn klimaatdoelen halen én de energiehonger van datacentra en chipfabrieken voeden.
De Japanse regering heeft zijn energiestrategie tot 2040 afgeklopt. De meest opmerkelijke vaststelling daarbij: nucleair is weer helemaal terug. Tegen 2040 moet kernenergie een vijfde van de stroombehoefte van het land dekken. Een commissie die de strategie uitwerkte, beveelt daartoe ook de bouw van nieuwe centrales aan.
Kernenergie was traditioneel een belangrijke poot van de Japanse elektriciteitsopwekking. Het land telde 54 reactoren, die goed waren voor een derde van de elektriciteitsmix. Dat veranderde toen een tsunami op 11 maart 2011 een kernramp veroorzaakte. De overstroming vernielde de koelinstallatie van de centrale van Fukushima, waardoor in de drie actieve reactoren een meltdown plaatsvond: de kernbrandstof smolt en radioactieve straling kwam vrij. Het was na Tsjernobyl de grootste kernramp in de geschiedenis, waarvoor 100.000 mensen geëvacueerd moesten worden. De regering besloot daarop alle nucleaire centrales stil te leggen. Ook voor de Duitse regering was Fukushima het doorslaggevende argument voor een kernuitstap. De Belgische regering had daartoe al in 2003 beslist.
Oorlog in Oekraïne
De Russische inval in Oekraïne deed het energiebeleid in Japan opnieuw kantelen. Met het verdwijnen van nucleaire stroom was het land voor bijna 70 procent weer overgeschakeld op fossiele energiebronnen, vooral steenkool, olie en gas. Japan is daarvoor volledig afhankelijk van import. Zo’n 9 procent van het Japanse LNG was uit Rusland afkomstig. Gevolg was dat nergens in de G7, de groep van rijkste geïndustrialiseerde landen, de energieprijzen de afgelopen jaren zo sterk stegen als in Japan.
Die prijsstijgingen, samen met enkele nipt vermeden black-outs in Tokyo, noopten de Japanse regering in augustus 2022 al tot een U-turn in haar energiebeleid. Premier Kishida kondigde aan de 33 nog operationele reactoren versneld weer op te starten, tot minstens 2030. Vandaag zijn veertien centrales actief die samen 8,5 procent van de stroom opwekken.
Strategische autonomie
De nieuwe energiestrategie blikt verder vooruit. Tegen 2040 wil Japan 40 procent tot 50 procent van zijn energie uit hernieuwbare bronnen halen, en 20 procent uit kernenergie. De kerncentrales verwerven dus ook op de langere termijn weer een vaste plaats in de Japanse energiemix. Daartoe beveelt de commissie ook aan om afgeschakelde centrales te vervangen door nieuwe reactoren van de nieuwe generatie. Ze verwacht dat Japan tegen 2040 tot 20 procent meer stroom zal nodig hebben om aan de vraag van datacentra en geavanceerde industrieën zoals de productie van halfgeleiders te kunnen voldoen.
De commissie acht de nieuwe centrales ook nodig om de klimaatdoelen te halen. Belangrijk argument ten slotte is de strategische autonomie van Japan, aldus de commissie. “Ons land heeft geen onmiddellijk beschikbare brandstoffen, en heeft een uitdagende geografie, met bergen en diepe zeeën, wat de uitbreiding van hernieuwbare energie bemoeilijkt. Onze energievoorziening blijft kwetsbaar.”
Nucleaire renaissance
De Japanse terugkeer naar kernenergie past binnen een bredere nucleaire renaissance in de westerse wereld. Frankrijk en Finland openden in 2023 en 2024 nieuwe centrales, na jarenlange vertraging en buitensporige kostenexplosies, en ook Groot-Brittannië bouwt een nieuwe centrale die tegen 2029 klaar moet zijn. In de VS maakten verschillende techbedrijven plannen bekend om oude centrales opnieuw op te starten (Microsoft en Amazon) of nieuwe te ontwikkelen (Alphabet en Meta). Daarmee willen ze de stroomvoorziening van hun energieslurpende datacentra en AI-ontwikkelingen veiligstellen. De techreuzen kunnen ook de miljarden op tafel leggen die elektriciteitsproducenten uit eigen middelen niet meer in nieuwe nucleaire installaties willen investeren.
Ook in de formateursnota van de onderhandelende Arizona-partijen is sprake van het verder verlengen van de levensduur van de huidige centrales en onderzoek naar de bouw van nieuwe kerncentrales. Engie, de uitbater van de huidige centrales, heeft al meermaals laten weten daar geen partner meer voor te zijn.
via De Standaard
December 17, 2024 at 04:37PM
No comments:
Post a Comment