Expert Lieven De Marez: “Leerlingen geven zelf aan dat ze verslaafd zijn”
Woelige tijden vragen om kritische en betrouwbare journalistiek, die je grondig informeert én ook inspireert. Je krijgt bij ons als eerste het nieuws, en we zeggen ook wat het betekent, zodat je begrijpt wat er op het spel staat. Ontdek de verhalen achter de feiten.
via De Standaard
December 20, 2024 at 06:35PM
The Ibrahim Maalouf Electronic Experience @ De Roma: Trompet op beats
© CPU – Fleur De Backer (archief)
Ibrahim Maalouf laat zich leiden door verwondering. Hij staat bekend om Midden-Oosterse invloeden in jazz te vermengen met behulp van zijn unieke trompet met vier ventielen, maar hij volgt steeds zijn nieuwsgierigheid naar nieuwe samenwerkingen en genres. Nadat hij aan het experimenteren ging met latin, hiphop en zelfs kerstklassiekers, was het nu de beurt aan elektronische muziek onder de naam ‘The Ibrahim Maalouf Electronic Experience’. De Franse muzikant van Libanese afkomst kreeg in Parijs een arena gevuld met zo’n twintigduizend fans, dus het tienmaal kleinere De Roma zat snel aan zijn maximumcapaciteit. Nochtans was het op voorhand mysterieus waar de avond naartoe zou gaan, want buiten een flitsende trailer voor de liveshows had Maalouf nog niets over dit project gelost. Gelukkig hoort bij zo’n muzikant een al even avontuurlijk publiek.
The Ibrahim Maalouf Electronic Experience moest werkelijk een bijzondere ervaring worden, vertelde de trompettist bij aanvang. Net daarvoor kwam hij het podium op met zijn trompet in de lucht, geflankeerd door François Delporte, zijn compagnon de route sinds vijftien jaar. Maalouf begreep onder het begrip ‘ervaring’ dat ook het publiek actief zou deelnemen aan het gebeuren. Nog voor hij zelf de trompet aan zijn lippen had gezet, moedigde hij de hele zaal aan om in koor “Ya Ha La” te zingen. Met de Arabische uitspraak hoefden we niet in te zitten, voegde hij er met een knipoog aan toe. Op trompet verwelkomde hij ons vervolgens met de snel afgewisselde kwarttonen die alleen hij uit zijn instrument kan krijgen. Zo bevestigde hij eerst even waar hij om bekendstaat, voor hij aan zijn uitstap richting elektronische muziek begon.
‘Hoe ouder ik word, hoe jonger mijn muziek wordt’, gaf Ibrahim Maalouf toe. Om deze verjongingskuur kracht bij te zetten, vergezelden hem twee twintigers op het podium: saxofonist Mihai Pîrvan en producer nu_tone. Die laatste scheen van mening te zijn dat de bas diep genoeg moest zijn om hem in ons lijf te voelen daveren. Daar voegde hij nog een schelle stem en een ritme op de drumpad bij om als voedingsbodem te dienen voor de drie andere muzikanten. Na de rustige start met “Ya Ha La” voelde deze elektronische invulling niet meteen als een passend geheel. De beats in het volgende nummer “Not Granted” hoorden eerder onder een geforceerd hippe bedrijfsvideo, hoewel die indruk mogelijks werd gewekt door de afgrijselijke AI-gegenereerde projecties die te veel de aandacht trokken. Ibrahim Maalouf deed op dat moment gelukkig wel veel leuks door zijn trompet een popmelodie te laten zingen.
Misschien was het gewenning, misschien waren het de herkenbare salsaklanken; in elk geval zat vanaf “Cuba” de balans beter. De opbouw van de set hield de energie vast, waarbij elk nieuw nummer een logisch vervolg was op het vorige. De elektronische begeleiding werkte vaak het beste als die vrij onopvallend bleef, hoewel de meer kitscherige hiphopnummers “Money” en “The Pope” evengoed hun doel raakten. Tussen alle dansmuziek door was er ook plaats voor weemoed. Met alleen wat gitaargetokkel als leidraad vertolkte Ibrahim Maalouf op “Beirut” zijn hartzeer zo overtuigend dat hij amper nog de kracht had om te blazen. Dat bleek slechts schijn, want na een luide uithaal viel de hele groep in voor een te bombastisch slot. Voor de slechte verstaanders barstte tegelijkertijd een onweer los op het scherm.
Maalouf verdiende zijn plaats als het centrum van de show, maar toch zette hij liever zijn protegé Mihai Pîrvan in de schijnwerpers. Bij solo’s jutte hij hem met handgebaren verder op, waarbij duidelijk werd dat ook Pîrvan stijlen creatief vermengde. Het had voor de jonge muzikant al een triomf op zich geweest om niet te verbleken naast de charismatische trompettist. Maaloufs band met gitarist François Delporte gaat dan weer zo diep dat die zelfs zijn getuige was bij zijn huwelijk. In dit concert nam die daarentegen een overwegend bescheiden rol in.
Ibrahim Maalouf praatte op zo’n joviale, ontspannen manier met het publiek dat het leek alsof hij zich tot elk van ons richtte. Op de voorste rijen kreeg hij dan ook vlot reactie en in de hele zaal werd er op zijn vraag telkens uit volle borst gezongen. Hoewel we zelf de echte clubsfeer elders in Antwerpen zouden zoeken, was het geweldig om op het balkon mensen van pensioengerechtigde leeftijd uit de bol te zien gaan. Ook voor het bisnummer “Au revoir” spoorde Malouf de toeschouwers nog een laatste keer aan om de melodie te neuriën. Maalouf wou zo graag dat dit laatste moment de hele ervaring bezegelde, maar ironisch genoeg spon hij net daardoor dit afscheid tot vervelens toe uit.
Na deze avond voelt het alsof we Ibrahim Maalouf persoonlijk hebben ontmoet. Dankzij zijn levenslange experimenteerdrang kan hij de regels van elk genre buigen om zijn trompet erin te doen schitteren. Toch was deze verbinding met elektronische muziek enkele keren als spaghetti naar de muur gooien en kijken wat blijft plakken (wat trouwens interessanter had geweest om naar te kijken dan de AI-beelden die de songtitels te letterlijk weergaven). Het klinkt als een hard verwijt, maar dat is het niet: het is net bewonderenswaardig dat Maalouf zich telkens opnieuw als beginner durft te positioneren en bovendien andere muzikanten op de voorgrond schuift. Zo onderscheidt een grootmoedige kunstenaar zich.
Op 13 april 2025 presenteert Ibrahim Maalouf in AB alweer een ander project, Trumpets of Michel-Ange, waarvoor nog een paar kaartjes te koop zijn.
Setlist:
Ya Ha La
(Intro Sisisi M)
Not Granted
Cuba
Stop N Play
(Ibe x Romera)
Jenesia
Far Away
Beirut
Money
The Pope
Feeling Good
India
Red and Black Light
Put Your Hands Up
Yoyoyo
Au revoir
via Dansende Beren
December 20, 2024 at 03:29PM
De speedpedelecrijder is de baarlijke duivel niet
Viseer de speedpedelecrijder niet, schrijft Vincent De Wilde. Het echte probleem is de gebrekkige verkeersinfrastructuur.
Speedpedelecrijders zijn werkende pendelaars, meestal ouders, gewone mensen die zijn overgestapt naar die fiets uit overwegingen over klimaat, kostprijs, gezondheid en reistijd. Vooral die kortere reistijd maakt het verschil met een gewone fiets. Plotseling wordt pendelen met de fiets een optie. Inclusieve Belgische wetgeving, fietsvergoedingen, leasing en fietssnelwegen vergemakkelijken de overstap. In minder dan vijf jaar tijd verdwenen zo 50.000 auto’s uit de spits en werd Vlaanderen dé groeipool voor snelle fietsen. Er ontstond een nieuwe industrie, met merken van eigen bodem. Cruciaal om die evolutie verder te koesteren: haalbaar kunnen pendelen en veiligheid, zowel op fietssnelwegen als bij ander typisch fietsgebruik. Denk aan kinderen begeleiden naar school alvorens sneller te schakelen richting werk.
Tot hun frustratie worden die weldenkende mensen afgeschilderd als onbesuisde wegpiraten. Het klopt dat er elk jaar veel nieuwe speedpedelecfietsers bijkomen. Net zoals bij leerling-autobestuurders laat het gebrek aan ervaring zich soms zien. Geef dat tijd. En rotte appels? Ja, die zijn er ook, zoals bij elk ander vervoermiddel. Daar kun je geen beleid op baseren. Door populisme gedreven instanties laten de spierballen rollen en doen uitspraken die mensen twee keer doen nadenken voor ze kiezen voor de betere vervoersoptie.
Speedpedelecfietsers zijn geen ‘doodrijders’. Ze dragen nauwelijks bij tot aanrijdingen tussen zwakke weggebruikers onderling. Het overgrote deel van de ongevallen is het gevolg van aanrijdingen door zwaar verkeer en valpartijen zonder tweede partij. Met hun hogere kruissnelheid voelen ze zich nog kwetsbaarder dan andere fietsers. Daardoor zullen ze hoe langer hoe defensiever rijden. Bovendien zijn de fietsen erg veilig, met schijfremmen en goede verlichting.
Vanwaar de vijandigheid? Ik zie vier oorzaken. Vooreerst zijn er meer fietsers dan vroeger. Tien jaar geleden waren bakfietsouders, senioren op e-bikes en pendelaars op speedpedelecs zeldzaam, vandaag zie je ze overal. Ergernis alom: brede bakfietsen die je niet kunt inhalen, kinderen achter op de fiets, onaangenaam snel ingehaald worden door wielertoeristen, ligfietsers, velomobielen en speedpedelecs. Die laatste groep vormt een makkelijk doelwit. Het is het enige type fiets die in de wegcode onder een andere categorie valt en waarvoor een aangepaste behandeling mogelijk is. Dat een speedpedelec geen ‘brommer’ is, maar een uitbreiding van een conventionele fiets, wordt gemakshalve genegeerd.
Meer fietsers, dat vraagt om meer openbare ruimte voor die fietsers. Infrastructuuraanpassingen vragen tijd en geld. Ze hinken achter de evolutie van de vervoersvormen aan. ‘Fietsregisseurs’ doen hun best, maar hebben te weinig middelen. Fietssnelwegen zijn nog niet volgroeid en maken gebruik van al bestaande, schaarse openbare ruimte.
Als een fietspad te druk wordt, moet je meer ruimte voorzien voor die fietsers. Dat kan alleen ten koste van de infrastructuur voor auto’s, maar daartoe ontbreekt de politieke wil. De Antwerpse aanpak illustreert dat. Iedereen heeft een auto en wil vlot kunnen rijden en parkeren. Parkeerplaatsen inruilen voor bredere fietspaden, of rijbanen inrichten als fietsstraten, dat ligt allemaal politiek gevoeliger dan repressief optreden tegen een kleinere groep speedpedelecfietsers of blauwe bordjes ‘25’ plaatsen, zoals Antwerpen wil doen. Daarmee pak je het echte probleem niet aan: er is te weinig plaats voor fietsers.
Een speedpedelec is voor de meeste mensen nog iets vreemds. Je kunt alleen houden van dingen die je kent. Mensen die ermee pendelen zijn enthousiast. Het gebeurt niet vaak dat een product zo ingrijpend de levenskwaliteit verbetert. Mensen die er geen ervaring mee hebben, fixeren op het kentekenplaatje en beschouwen de speedpedelec niet als een fiets, maar als een ‘indringer’.
Hoe moeten we omgaan met dat spanningsveld? In de eerste plaats moeten we wat toleranter en hoffelijker leren zijn. Geef alle fietsers ruimte op alle fietsinfrastructuur en verval niet in wederzijdse verwijten. Hou mensen verantwoordelijk voor hun rijgedrag en niet voor het type fiets waarop ze zitten. Haal de rotte appels uit de mand, maar gooi de mand niet weg. Blijf investeren in fietsinfrastructuur en wees geduldig. Doe slimme aanpassingen aan de wet, zodat wegbeheerders het maatwerk kunnen leveren waar ze om vragen.
Het ene fietspad is het andere niet. Leg fietssnelwegen aan die de naam waardig zijn, zodat snelle fietsers niet de mazen in willen duiken voor doorgaand verkeer. Gebruik de zone 30 slim. Vandaag moeten snelle fietsers zich houden aan een snelheidsbeperking van 30 kilometer per uur op kaarsrechte, landelijke wegen zonder conflictrisico. Dat verlaagt de gevoeligheid voor zones 30 waar dat snelheidsregime wél nodig is.
Maar vooral: stop met modder te gooien. Alleen dan kunnen we dromen van een toekomst waarin 30 procent van de verplaatsingen per fiets gebeurt.
via De Standaard
December 20, 2024 at 02:37PM
In Homs komen Syrische vrouwen op straat voor hun rechten. Nu ze van Assad af zijn, laten ze niemand toe hen de les te spellen. “Het is te vroeg om niet optimistisch te zijn”
Woensdagavond, het Kuwatliplein in Homs. Aya Zayn (26) heeft nooit eerder betoogd. Nu staat ze met een groep van een twintigtal vrouwenactivisten tussen duizenden feestvierende mensen. Ze was nerveus om hier te staan, geeft ze toe. “De meeste mensen in mijn familie zijn door Assad vermoord of op de vlucht gejaagd”, zegt ze. “Onder Assad konden we niet betogen, maar op dit moment van bevrijding moeten we opkomen voor onze rechten als vrouw. Zodat het de goede kant uitgaat.”
Aya Zayn. — © Kasper Goethals
Ze protesteert naar aanleiding van de uitspraken van Obaida Alarnaoot, de woordvoerder van Hayat Tahrir al-Sham (HTS). Die verkondigde dat vrouwen niet “psychologisch geschikt” zijn voor bepaalde rollen, zoals die van minister van Defensie of soldaat. “Hij zei dat vrouwen zich het best beperken tot lesgeven of zorgtaken”, zegt Zayn. Vlakbij schiet een HTS-soldaat zijn wapen leeg naar de avondlucht. Zayn laat zich niet afleiden door de luide knallen. “Ik deed een oproep om te protesteren op Instagram. Veel mensen reageerden.” Ze wijst op anderen rond haar. “De meesten hier ken ik niet.”
Het is een kleine, maar bonte mix actievoerders. Een groepje jonge mannen met blozende gezichten houdt slogans vast met een knipoog naar de Iraanse revolutie. “Syrische vrouwen, revolutie, vrijheid.” Een meisje met blonde krullen en een neuspiercing wil zelf haar lot kunnen bepalen. “De Syrische vrouw: activist, rechter, arbeider, dokter, intellectueel, politiek analist, wie ze maar wil zijn”, staat op haar papiertje. Een vrouw met een boerka wijst voorbijgangers speels op de eerste vrouw die belangrijk was in hun leven. “Wat doet je moeder? Is zij geen rolmodel?”
Tijdens het interview met Zayn komen nogal wat mannen fronsend luistervinken. De betogers wekken evenveel nieuwsgierigheid als spot. “Sommige voorbijgangers zeggen: vrouwenrechten? Hebben mannen dan geen rechten?” Zayn lacht. “Anderen vragen of we dan willen dat vrouwen vechten. Daarop zeg ik: waarom niet? Veel vrouwen hebben gevochten in de revolutie. Ook vanuit islamitisch perspectief hebben vrouwen rechten. Hadija, de vrouw van Profeet Mohammed had eigen bedrijven waarmee ze hem hielp.” Zayn is soennitisch moslim. “Ik begrijp dat velen islam als het antwoord op Assad zien, omdat hij zoveel moslims onderdrukt heeft. Ik denk alleen dat we ook de toekomst van vrouwen in Syrië moeten garanderen.”
Vooral in het Westen wordt druk gespeculeerd over de rechten van vrouwen in het nieuwe Syrië. HTS en andere rebellengroepen die de macht overnamen, hebben conservatieve en islamistische overtuigingen. Maar Syrië is Afghanistan niet. De samenleving is hoger opgeleid en heeft een lange culturele traditie van vrouwelijke leiders. En HTS lijkt dat te beseffen, ondanks haar worsteling met het thema. “Mijn uitspraken werden uit de context gehaald”, zegt Alarnaoot in een interview met De Standaard en NRC. “Vrouwen mogen wel minister worden in de regering.”
Bij BBC bevestigde HTS-medewerker Ahmad Dalati dat vrouwen het recht zullen hebben om hogere posities in te vullen in de regering. Dat is volgens Dalati “niet onderhandelbaar”. Zayn en de andere vrouwenactivisten beschouwen het als een overwinning. Na haar protestactie kreeg Zayn een aantal intimiderende berichten van mensen op Instagram. Een extremistische islamist belde haar zelfs op om haar uit te schelden. “Lol”, schrijft ze op Whatsapp. “Ik weet dat vrouwenhaat niet zal resoneren bij de Syrische bevolking.”
Alle vrouwen die we spreken in Homs en Damascus geven de transitieregering het voordeel van de twijfel. In een interview met BBC bevestigt HTS-leider Mohammed Al-Golani dat hij van Syrië geen tweede Afghanistan wil maken. “De landen zijn erg verschillend, met andere tradities. Afghanistan is een tribale samenleving. In Syrië heerst een heel andere mindset.” De Syrische vrouwen vormen de grote meerderheid van de bevolking, nadat miljoenen mannen waren gevlucht voor de verplichte legerdienst. Zij werden net zo goed gebombardeerd, opgesloten en gemarteld door Assad als de mannen. En zij verloren net zo goed hun geliefden.
Fucked-up generatie
Dinsdag, de middag voor de betoging. In een koffiehuisje in het centrum van Homs zitten jongeren druk te babbelen. In de rokerige ruimte zitten vooral vrouwen, met en zonder hoofddoek. Daiana Alrajab (32), Azza (34) en Farah Konakji (30) – twee zussen – en een vierde vrouw die niet met haar naam in de krant wil, lurken aan een waterpijp. Geen van hen is getrouwd. “Omdat er niet genoeg mannen over zijn in Syrië”, zeggen ze. “Vroeger kwam ik niet buiten, ik wilde de vernietiging die Assad had aangebracht aan de stad niet zien. Sinds de bevrijding kom ik weer buiten. We zijn volkomen overweldigd. We knijpen elkaar nog altijd in de arm”, zegt Azza. “Het is alsof je verhuist van een oud huis naar een nieuw, natuurlijk is het een chaos en is er veel poetswerk, maar we kijken ernaar uit.”
Daiana Alrajab (links) en Farah Konakji (rechts). — © Melvyn Ingleby
De vrouwen zijn welgestelde Syriërs, ze laten hun lange haar onbedekt en zijn al jaren fervente tegenstanders van het Assad-regime. Azza, die voor de Verenigde Naties werkt, zat drie keer in de gevangenis. De laatste keer zat ze drie maanden vast en werd ze beschuldigd van terrorisme, vanwege kritische Facebook-berichten. Haar zus Farah is een influencer met 200.000 volgers op Instagram, die grappige filmpjes maakt over haar grofgebekte Arabische moeder en haar bezoekjes aan Parijs. Alrajab werkt voor de Syrische Rode Halvemaan. Haar vader runde een ziekenhuis dat in 2011 werd gebombardeerd omdat er rebellen verzorgd werden. “Het ziekenhuis had machines voor kankerbehandeling die uniek waren in het Midden-Oosten. Iedereen is bang voor verandering, maar niets kan erger zijn dan Assad.”
De vrouwen werden de voorbije week al aangesproken door rebellen met de vraag om hun haar te bedekken. “We zeiden dat we dat niet zouden doen en dat het niet hoeft van de nieuwe regering. Toen dropen ze af”, zegt de vierde vrouw. “Sommige rebellen hebben dertien jaar opgesloten gezeten in een conservatieve mannenwereld. Natuurlijk is het overweldigend om plots verschillende soorten vrouwen te zien”, zegt Azza. Ze spreekt van een episch moment en wil net als haar vriendinnen de bevrijdingsdatum van 8 december laten tatoeëren. “We dachten lang dat wij de fucked up generatie waren, de helft van ons leven was oorlog. Nu zien we dat we de gezegende generatie zijn. Al sinds de jaren 70 en 80 wachten ze op dit moment, wij zijn de generatie die de bevrijding meemaakt.”
De vrouwen hebben opnieuw met elkaar afgesproken op de dag van de viering. De energie op het Kuwatliplein in Homs is anders dan bij het vrijdaggebed in Damascus. Homs staat bekend als de hoofdstad van de revolutie. Van 2011 tot 2014 werd er intensief gevochten van straat tot straat. Hele woonwijken werden met de grond gelijkgemaakt. Assad dropte hier duizenden illegale vatenbommen die uiteenspatten in duizend stukjes en mensen levenslang verminkten. Toch bleef de stad rebels. Je ziet het aan de revolutievlaggen overal, die niet net uit de printer gerold zijn, maar jarenlang onder plinten en matrassen gekoesterd en verstopt werden. “Dit is Homs, zegen zijn helden”, schreeuwt de menigte op het plein in koor. “Syrië is vrij!”
“Nu het regime gevallen is, zijn we nergens bang voor.” — © Al-Baraa Haddad
Farah, Alrajab en de vierde vriendin kijken naar groen en rood vuurwerk vanaf de eerste verdieping van een koffiebar aan het plein. Azza staat ergens op het plein en is mee aan het protesteren voor vrouwenrechten. De vierde vriendin wijst naar de kleurschakering op het plein. Aan het podium vooraan is de massa zwart: dat zijn de donkere haren van de mannen. Daarachter zie je een witte band: dat zijn de vrouwen, netjes gescheiden van de mannen. Onder het raam van het café, is het een kleurrijke mix: dat zijn de families. “Ik had het graag anders gezien, maar het is veel beter dan vroeger. Onder Assad kwamen we een paar minuten betogen, tot iemand signaleerde dat de veiligheidsdiensten er waren. Dan renden we allemaal weg.”
Azza en Farah’s moeder, Samah Fares, over wie Farah virale filmpjes maakt op Instagram, is er ook bij. “Bonjour, bonjour”, zegt ze met twinkelende blik. “HTS heeft gezegd dat vrouwen geen minister van Defensie kunnen zijn. Wat een gebrek aan verbeelding. En wie zegt dat we dat willen? Vrouwen kunnen veel meer dan dat. Nu het regime gevallen is, zijn we nergens bang voor. We waren overal bang voor, nu zijn we nergens bang voor.” Ze trekt aan onze mouw. “Kom, ik breng je naar het protest. We gaan Azza zoeken.” De kleine vrouw raast door de menigte en duwt zonder schroom verbaasde rebellen en ballonnenverkopers opzij. “Het klopt, Al-Golani was vroeger bij Al-Qaeda, maar nu praat hij verstandig. Ik denk dat hij weet waar hij mee bezig is. En wat een knappe man! Ik zou mijn man in een minuut verlaten.”
We komen aan bij Azza en de rest van de betogers. Moeder Fares houdt haar eigen papier omhoog: “Ga je aan je moeder vertellen dat ze niet de baas mag spelen?” Azza draagt een rode keffiyeh rond haar hals, haar haren los en donkerrode lippenstift. Ze staat naast de vrouw in boerka. Op Azza’s bord staat: “Een vrouw is duizend mannen waard.” Ze stoort zich aan speculaties over een taliban 2.0, met name in westerse media, die op weinig kennis van zaken gebaseerd zijn. “De grond van Syrië is niet geschikt voor bepaalde zaadjes”, zegt Azza. “Misschien zal er geprobeerd worden hier en daar wat te planten, maar de boom van de fundamentalistische islam zal hier niet groeien.” Wie Assad niet heeft meegemaakt, heeft geen recht om Syrische vrouwen naïef te noemen, zegt ze. “Gun ons een moment van hoop, het is veel te vroeg om niet optimistisch te zijn.”
via De Standaard
December 20, 2024 at 01:17PM
Wat als de bom valt? De beste expo’s in de buurlanden
Op citytrip en geen idee welk museum te bezoeken? De cultuurredactie bundelt elke week de beste expo’s van het moment.
Kunstenaars herontdekken textiel om persoonlijke en maatschappelijke verhalen te vertellen. Stedelijk Museum, Amsterdam, tot 5/1
De Zwitserse kunstenares wekt met haar krachtige tekenstijl grote emoties op.Stedelijk Museum, Amsterdam, tot 26/1
De Nederlandse kunstenares Viviane Sassen kreeg snel wereldwijde erkenning in de wereld van mode en fotografie. Dit overzicht brengt dertig jaar aan werk bijeen: foto’s, collages, beschilderde prints en videokunst.Foam, Amsterdam, tot 12/1
Eerste overzicht van de belangrijkste Noord-Nederlandse schilder uit de zestiende eeuw.Frans Hals Museum Haarlem, Stedelijk Museum Alkmaar en Teylers Museum Haarlem, tot 19/1
Toen Chris Killip in 2020 overleed, gold hij als een van de belangrijkste naoorlogse fotografen van Engeland. Dit overzicht toont zijn documentaire aanpak op zijn best.Fotomuseum, Den Haag, tot 5/1
Chris Killip: ‘Gordon in het water, Seacoal Beach, Lynemouth, 1983’. Te zien in Den Haag. — © Chris Killip Photography Trust/Magnum Photos
De Gentse fotograaf en de Oostendse sombermans, beiden nachtraven, worden in deze tentoonstelling aan elkaar gelinkt.Kunstmuseum, Den Haag, tot 12/1
Léon Spilliaert, ‘Kursaal en zeedijk’ (1908), te zien in Kunstmuseum Den Haag — © rr
De geschiedenis van het toetje. Kunstmuseum, Den Haag, tot 13/4
Michaël Borremans duikt in zijn geschilderde oeuvre van de voorbije twintig jaar en presenteert een ruime bloemlezing. Voorlinden, Wassenaar, tot 23/5
In de negentiende eeuw was Rosa Bonheur een internationale beroemdheid, met haar - voor die tijd - moderne kijk op dieren.Mesdag Collectie, Den Haag, tot 19/1
De artistieke sleutelfiguur van Colombia schakelde figuren en gebaren in als dragers van emotie.De Pont, Tilburg, tot 9/3
Hoe ontwerpers ervan dromen om de wereld naar hun hand te zetten: het verhaal van de geo-engineering.Design Museum, Den Bosch, tot 12/1
BredaPhoto toont op tien locaties werk van meer dan vijftig fotografen. Het overkoepelende thema: de reis.Breda, diverse locaties, tot 4/1
Diepe duik in de slaapcyclus met werk van zestig kunstenaars, onder wie Goya, René Magritte en Andy Warhol.Kunsthal Kade, Amersfoort, tot 5/1
Met haar verhalende wandkleden stond ze al op de Biënnale van Venetië en Documenta. De Poolse Małgorzata Mirga-Tas schakelt kunst in om de eigen identiteit van Roma te tonen. Bonnefanten, Maastricht, tot 16/2
‘Out of Egypt,’ textielwerk van Malgorzata Mirga-Tas in Maastricht. — © bartek solik
Van Maria Callas tot Billie Eilish: een ode aan de diva in ruim zestig outfits. Kunsthal, Rotterdam, tot 2/3
De Bijbelse Susanna, in bad begluurd door ouderlingen, was voor veel kunstenaars een muze én een alibi om naakt te schilderen. Museum Gouda, tot 23/3
Honderd werken van favoriete kunstenaars uit de eigen verzameling.Depot Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, tot 23/3
Wat als de bom valt? Kunstenaars verbeelden de dreiging en de vernietiging. Musée d’art moderne de Paris, Parijs, tot 8/2
Bij wijze van avant-premère voor de heropening, in juni 2025, palmt Chiharu Shiota het Grand Palais in met haar poëtische installatiekunst. Grand Palais, Parijs, tot 19/3
The soul trembles’ van Chiharu Shiota, in het Grand Palais in Parijs — © rr
Het verhaal van het surrealisme, honderd jaar na zijn geboorte, vormgegeven als een labyrint.Centre Pompidou, Parijs, tot 13/1
Het Musée Maillol haalt Nadia Léger uit de schaduw van haar veel beroemdere echtgenoot.Musée Maillol, Parijs, tot 23/3
Musée du Quay Branly focust op Haïti en de mythe van de zombie, voorloper van de ‘ondoden’ in de popcultuur en film.Musée du Quai Branly, Parijs, tot 16/2
Bizango-fetisj, 20ste eeuw. — © Coll. Ph. Charlier /Laab/Uvsq, inv. Maam.2018.2.1, musée du quai Branly - Jacques Chirac, Pauline Guyon
Terugblik op een Italiaanse stijlrichting, die inzette op de eenvoudigste materialen en in de jaren 60 een grote internationale invloed had.Bourse de commerce, Parijs, tot 20/1
Gustave Caillebotte leek, in tegenstelling tot tijdgenoten als Manet, Degas en Renoir, vooral geïnteresseerd in de mannelijke kant van de moderniteit. Musée d’Orsay, Parijs, tot 19/1
Gustave Caillebotte, ‘Partie de bateau’ (1877-1878). — © Sophie Crépy - Musée d’Orsay, dist. RMN Grand Palais
Het atypische parcours van deze bijzondere cineaste is na Brussel nu ook in Parijs te volgen. Jeu de Paume, Parijs, tot 19/1
Het Parijse museum, gevestigd in een gerestaureerd ‘hôtel-particulier’, heropent met een knaller: met meesterwerken van onder meer Caravaggio, Antonello da Messina en Botticelli uit de villa Borghese in Rome.Musée Jacqmart-André, Parijs, tot 5/1
Hoe de schaterlach, de grijns en de grimas hun intrede deden in de beeldende kunst. Louvre, Parijs, tot 27/1
Inkijk in de succesvolle stroming van de popart, met focus op het oeuvre van Tom Wesselmann.Fondation Louis Vuitton, Parijs, tot 3/5
De Duitse kunsthandelaar en verzamelaar bouwde een indrukwekkende collectie met twintigste-eeuwse meesters op. Musée de l’Orangerie, Parijs, tot 27/1
Hoe de vroege jaren van Jackson Pollock al zijn fascinatie voor abstractie en zijn beroemde signatuur verraden.Musée Picasso, Parijs, tot 19/1
Henri Matisse komt weer thuis in zijn vernieuwde museum, net over de Franse grens. De openingstentoonstelling laat zien hoe zorgvuldig en vernieuwend hij met boekillustraties omsprong.Musée Matisse, Le Cateau-Cambrésis, tot 13/4
Een reus van de brute beeldhouwkunst krijgt in Roubaix een overzichtstentoonstelling, met een ruime selectie tekeningen en sculpturen. La Piscine, Roubaix, tot 12/1
Of het nu voor een korte tijd was of voor hun hele leven: ook kunstenaars waren altijd al vertrouwd met een bestaan in ballingschap.Louvre Lens, tot 20/1
Hoe Van Goghs beroemde thema’s, zoals dat van de zonnebloemen, telkens anders terugkwamen in zijn schilderijen.National Gallery, Londen, tot 19/1
Vincent van Gogh, La berceuse, 1889. Te zien in Londen, National Gallery. — © Legaat van John T. Spaulding, Museum of Fine Arts, Boston
De Franse impressionist was gefascineerd door de Britse grootstad.The Courtauld, Londen, tot 19/1
Drie grootmeester markeerden de Italiaanse renaissance in Firenze: de rivaliserende Michelangelo en Da Vinci, en de jonge Rafaël die hun invloed onderging. Royal Academy, Londen, tot 16/2
In zijn lange carrière realiseerde Picasso 2400 werken op papier, in diverse technieken. Het British Museum maakt een keuze uit al zijn periodes. British Museum, Londen, tot 30/3
Hoe de barbiepop met haar tijd meeging.Design Museum Londen, tot 23/2
In de bloeiperiode, tussen 1560 en 1660, pakten de islamitische heersers van de Mogoldynastie uit met een grote weelde in kunst en architectuur. V&A, Londen, tot 5/5
Hoe Francis Bacon de bakens verzette van het portretgenre.National Portrait Gallery, London, tot 19/1
Met archiefmateriaal en meer dan 300 beelden brengt Tate Britain het Verenigd Koninkrijk onder Margaret Thatcher in kaart. Ze bewijzen dat de jaren 80 over de plas niet altijd prachtig waren. Tate Britain, Londen, tot 5/5
Soloshow rond Naomi Campbell, een supermodel sinds haar zestiende.V&A, Londen, tot 6/4
Foto’s uit de collectie van Elton John.V&A, London, tot 5/1
De alleskunner onder de schilders, met uitsluitend werk uit privéverzamelingen uit de Rijnregio. Kunstpalast, Düsseldorf, tot 2/2
Gerhard Richter, Wolke, 1976. Te zien in Düsseldorf. — © Kunstpalast Düsseldorf, langdurige bruikleen, Gerard Richter 2024
De bekendste acteur van Duitsland ontpopte zich de voorbije jaren ook tot fotograaf.K21, Düsseldorf, tot 26/1
Het carrière-overzicht, met focus op Ono’s beeldend werk, komt over van Tate Modern.K20, Düsseldorf, tot 16/3
Hoe alle denkbare types van haardracht opduiken in kunstwerken, foto’s, filmclips en sociale media.Museum Folkwang, Essen, tot 12/1
via De Standaard
December 19, 2024 at 03:40PM
Met lijk in de koffer op Google Street View? Foto leidt tot doorbraak in Spaanse moordzaak
De Spaanse politie heeft een Spaanse man en een Cubaanse vrouw gearresteerd op verdenking van moord. De “beslissende aanwijzing” vond ze in een foto op Google Street View.
Sinds november 2023 was de Spaanse politie op zoek naar een Cubaanse veertiger. De man verdween in de buurt van het noordoostelijke dorpje Tajueco, sindsdien ontbrak van hem elk spoor. Een beeld dat gemaakt werd voor Google Street View zou de politie volgens Spaanse media nu aan een doorbraak hebben geholpen.
Op de foto is te zien hoe een man iets wat lijkt op een lichaam in een witte zak in de kofferbak van zijn rode auto legt. Speurders vlooiden uit dat er een link was tussen de verdwenen Cubaan en de eigenaar van de wagen, waarop ze besloten zijn telefoongesprekken af te luisteren. Daaruit zou gebleken zijn dat hij een affaire had met een Cubaanse vrouw – de echtgenote van de vermiste Cubaan. Hij zou in november 2023 op bezoek zijn geweest in Tajueco.
De Spaanse politie heeft de man en de vrouw nu gearresteerd op verdenking van moord. Het in stukken gesneden lichaam van het slachtoffer vond ze terug op een kerkhof in Andaluz, op enkele minuten rijden van de plaats waar de foto door Google Street View werd genomen.
Het moment van de opname dateert van twee maanden geleden. Opvallend is dat de wagen van Google Street View al vijftien jaar niet meer door het Spaanse dorpje was gepasseerd. Tijdens de persconferentie woensdag zei de politie dat het beeld de “beslissende aanwijzing” was. Maar er was nog een andere aanwijzing op Street View: volgens Spaanse media liet de fotodienst in een andere straat een persoon zien die een groot wit pakket in een kruiwagen vervoert.
via De Standaard
December 19, 2024 at 11:36AM
It’s not (always) insomnia, it’s segmented sleep | by The Medium Newsletter | Dec, 2024
⏳ It’s Thursday, and we’ve got just 3.46% of the year left to go!
Issue #232: a muster of peacocks + starting small
I don’t get enough sleep. I bet you don’t either. The NIH helpfully reminds us that lack of sleep is a problem, causing high blood pressure, stroke, obesity, lack of productivity and an increased likelihood of death. If you tend to jolt awake in the middle of the night (like I often do), thinking about these facts doesn’t exactly help you chill out. I was therefore thrilled to learn that there might be something off with the current prescription for seven hours of uninterrupted sleep.
As historian Robert Ekirch writes, sleeping for one uninterrupted interval is simply a function of artificial light and the industrial revolution. Before electricity and factories, segmented sleep — sleeping in two intervals — was all the rage. Benjamin Franklin was a fan: Between “first sleep” and “second sleep” he would get naked, throw open the windows and take cold air baths. The French called the period between the two sleeps “dorveille,” while the English called it “the watch.” Both terms sound ancient and spooky in a cool way, which made me search for other people who embrace this period of sleeplessness. On Medium, Ron Geraci describes this state as “an odd, placid form of being awake–more aware but less alert…a ripe sentience that allowed clear but limited thought and wanted stillness.”
Reading this helped me reframe what I previously defined as insomnia. Now, when I wake up in the middle of the night, instead of stressing out about NIH factoids, I remind myself I might be conscious in a way that is only available to me in that moment. I allow my mind to wander, to think in a way that still feels sort of like a dream. This has paid off: I have an army of Monarch butterflies in my garden because one night I decided the next day I was going to plant milkweed everywhere (just one example of my more recent dream-like decisions).
There doesn’t seem to be a scientific consensus about whether biphasic sleep is a good thing, but that’s okay. For me, the knowledge that there is more than one way of looking at periods of sleeplessness has made the NIH’s dire warnings less scary, and makes me want to give a shout out to the true sleep rebels, our beloved night owls. While they don’t necessarily have “two sleeps,” they do find themselves hyper-focused in the middle of the night. A self-described night owl, Stefanie Morejon, writes on Medium that her behavior is perhaps evolutionary, essential for human survival. “Somebody,” she writes, “had to stay awake to keep the fires burning, to protect the community and keep the night creatures at bay.”
A watch of nightingales. A muster of peacocks. A murder of crows. These delightfully unexpected collective nouns, or “terms of venery,” date back to a 1486 book about hunting. Most people don’t realize English contains collective nouns for groups of humans, too, e.g. “a promise of bartenders” and “a hastiness of cooks” (!). We really need to start coining more of these. A… draft of Medium writers? That’s not great. Someone should fix that. If you have ideas, let me know. (Jack Shepherd)
To tell a good story, start super small. (Katie E. Lawrence)
via Medium
December 19, 2024 at 11:26AM
BEKIJK: De beste momenten uit de carrière van Rik Van Looy
Rik Van Looy, de "Keizer van Herentals" overleed op 90 jarige leeftijd. Met 367 overwinningen op de weg moet hij enkel de allergrootste, Eddy Merckx, voor zich dulden. Wij zetten enkele van de grootste momenten uit z'n carrière even op een rij.
Op het WK in Leipzig, in het toenmalige Oost-Duitsland, verslaat de 26-jarige Rik Van Looy de Fransman André Darrigade en ploegmaat Pino Cerami in de sprint op de Sachsenring . Voor Van Looy is het z'n eerste regenboogtrui.
Op het wereldkampioenschap van 1961 in het Zwitserse Bern komt het opnieuw tot een groepssprint. Rik Van Looy versloeg de Italiaan Defillipis en Raymond Poulidor. De streep had geen meter verder moeten liggen want enkele seconden na de sprint klapte de achteras van de fiets van Van Looy door z'n frame. Geluk voor de "Keizer Van Herentals".
In 1962 maakt Rik Van Looy een eerste huzarenstukje klaar. Hij slaagt er als eerste in om de 3 "kasseiklassiekers": Gent-Wevelgem, De Ronde Van Vlaanderen en Parijs-Roubaix in hetzelfde jaar te winnen. Iets wat enkel Tom Boonen hem in 2012 zal na doen. Hij won ook als eerste ooit alle 5 de monumenten: Milaan-Sanremo, De Ronde van Vlaanderen, Parijs Roubaix, Luik-Bastenaken-Luik en De Ronde van Lombardije. Enkel Merckx en Roger De Vlaeminck deden hem dat na.
Het WK in Ronse eindigde in een verwarde massaspurt. De Belgen zouden voor Rik Van Looy, die op zoek was naar zijn derde wereldtitel, rijden. Maar Gilbert Desmet en Benoni Beheyt, die voor een andere merkenploeg reden dan Van Looy, hadden eigen ambities. De 22-jarige Beheyt duwde nog net zijn wiel vóór dat van Van Looy over de streep. Benoni Beheyt zou nadien niet veel plezier beleven aan zijn wereldtitel. Rik Van Looy deed er alles aan om Beheyt te dwarsbomen.
via sporza.be
December 18, 2024 at 01:03PM
(7) Quantum Leap: Meet Willow, Google’s Revolutionary Quantum Chip
Quantum computing just crossed an extraordinary milestone, and it goes by the name Willow. Google Quantum AI has unveiled this cutting-edge quantum chip that promises not only to redefine the future of computation but also to tackle problems that were previously deemed unsolvable.
Let’s dive into why Willow is a game-changer for technology, science, and society at large.
One of quantum computing’s biggest hurdles has always been errors. Unlike classical computers, quantum bits (qubits) are inherently unstable, prone to losing their quantum state due to environmental interference. As you scale up the number of qubits, error rates typically increase, derailing computations.
But Willow changes the game. For the first time in quantum history, Google has demonstrated exponential error reduction as the system scales. Using grids of 3x3, 5x5, and 7x7 encoded qubits, Willow cut error rates by half at every level.
This achievement, known as “below threshold,” has been a holy grail in quantum error correction for nearly 30 years. It’s not just a theoretical win—it’s proof that we can build scalable quantum computers capable of practical applications.
How fast is Willow? To measure its power, Google used the Random Circuit Sampling (RCS) benchmark—a gold standard in quantum computing.
The result? Willow completed a computation in under five minutes that would take one of today’s fastest supercomputers a mind-boggling 10 septillion years. Yes, that’s 10,000,000,000,000,000,000,000,000 years, a number that dwarfs the age of the universe.
This kind of performance isn’t just a technical flex—it’s the gateway to solving complex problems in fields like artificial intelligence, material science, and medicine. As Google’s Hartmut Neven puts it, "Willow demonstrates computation that hints at the multiverse—a level of parallelism unattainable by classical systems."
So, what makes Willow special? It’s not just the number of qubits (105, for the record). It’s the quality of engineering. Every component—from single-qubit gates to error correction systems—is seamlessly integrated.
Willow was fabricated at Google’s state-of-the-art lab in Santa Barbara, one of the few facilities globally designed for quantum hardware. The chip boasts qubits with lifetimes approaching 100 microseconds, a 5x improvement over its predecessors. This leap ensures longer, more accurate computations—a critical factor for real-world applications.
Quantum computing holds the promise of solving problems that stump classical systems. Here’s how Willow brings us closer to this future:
What’s next for Willow? Google Quantum AI is laser-focused on achieving the first useful, beyond-classical computation. This means not just solving theoretical problems but also tackling challenges with real-world implications—like simulating complex molecules for drug discovery or designing ultra-efficient energy systems.
Moreover, quantum computing’s synergy with AI is set to revolutionize both fields. Quantum systems can model data, train algorithms, and optimize AI architectures in ways that classical systems simply can’t. This marriage of quantum and AI promises breakthroughs in areas like climate modeling, genome sequencing, and fusion energy.
Willow isn’t just a triumph for Google—it’s a milestone for humanity. Quantum computing, once a sci-fi dream, is becoming an everyday reality. But it’s not a solo journey. Google invites researchers, developers, and enthusiasts to contribute to this quantum leap through open-source software, resources, and courses.
For those eager to dive deeper, Google’s latest Coursera course covers the essentials of quantum error correction, empowering the next wave of innovators to unlock the true potential of quantum systems.
In 2012, when Hartmut Neven founded Google Quantum AI, the vision was ambitious: to build a large-scale quantum computer that could solve humanity’s greatest challenges. Today, with Willow, that vision is closer than ever.
From exponentially reducing errors to performing computations beyond the scope of classical machines, Willow is more than just a chip—it’s a glimpse into the future of technology.
As quantum computing scales new heights, the possibilities are infinite. And with Willow leading the charge, the future isn’t just bright—it’s quantum.
via www.linkedin.com
December 18, 2024 at 11:10AM
Van 37 miljoen naar 480 miljoen euro: het kleine Bergen heeft zijn majestueuze station
Woelige tijden vragen om kritische en betrouwbare journalistiek, die je grondig informeert én ook inspireert. Je krijgt bij ons als eerste het nieuws, en we zeggen ook wat het betekent, zodat je begrijpt wat er op het spel staat. Ontdek de verhalen achter de feiten.
via De Standaard
December 18, 2024 at 09:01AM
Ook Antwerpen omarmt de 3-30-300-regel: “Ieder blad telt”
Antwerpen gaat de komende jaren werk maken van verdere vergroening. Met enige prudentie omarmt de stad de 3-30-300-groennorm. “Antwerpen kan een voortrekkersrol spelen”, zegt landschapsarchitect Bas Smets.
Het staat er nog wat voorwaardelijk en met een slag om de arm. Maar de 3-30-300-regel voor meer groen staat wel degelijk in het beleidsplan van de stad Antwerpen. “Waar het haalbaar is”, staat er, en “waar het kan”. Er is ook sprake van “trachten” en “zo veel mogelijk”. Voor een stad die gehecht is aan parkings om auto’s zo dicht mogelijk bij hun bestemming te brengen, is dat een aanzienlijke stap.
Eind 2023 kwam de KU Leuven met een rapport over het 3-30-300-bomenprincipe – bedacht door de Nederlandse professor Cecil Konijnendijk – en sindsdien probeert het Agentschap Natuur en Bos die ideeën warm aan te bevelen. “We reiken de principes aan”, klinkt het daar. “Het is aan de lokale besturen om ze al dan niet over te nemen.” Het gaat om enkele heldere vuistregels. De eerste is dat vanuit elk huis minstens drie goed ontwikkelde bomen zichtbaar moeten zijn. Ten tweede moet in de wijk 30 procent van de oppervlakte uit een bladerdak bestaan. En tot slot moet iedereen binnen de 300 meter toegang hebben tot een park of een groenzone.
Op internationale congressen komt landschapsarchitect Bas Smets die groenregels al enkele jaren tegen. Worden ze elders al vaker toegepast? “Je moet niet in termen van landen denken, maar van steden. Progressieve steden als Parijs en Barcelona nemen het voortouw. Het is goed dat een stad het in haar beleid opneemt. Zo kan ze wegen om een klimaatbestendiger buitenruimte te creëren. Een grote stad als Antwerpen kan een voortrekkersrol spelen ten aanzien van kleinere gemeenten.”
Er bestaan intussen veel studies die zeggen dat de nabijheid van bomen goed is voor de mens. “Het zien van bomen maakt ons gezonder”, zegt Smets. “Net als de zee hebben ze een kalmerend effect. Van oudsher zijn we verbonden met bomen. Ze geven ons lucht, voeding en kleding.” Maar de meeste impact verwacht hij van de 30 procent-regel. “De loopafstand naar een park is best niet te groot, maar onze leefwereld bevindt zich niet in een park, wel in onze straat. 30 procent bladerdak is ook makkelijker te realiseren, want het is niet evident om extra parken aan te leggen in dichtbebouwde steden.”
De 30 procent-regel vangt twee vliegen in één klap. “Nu we een paar hete zomers gehad hebben, weten we dat een bladerdak verkoeling kan geven”, zegt Smets. “Als het te warm wordt, zorgen bomen voor een goede luchtkwaliteit. Hoe meer de aarde opwarmt, hoe lastiger dat wordt. We zitten op een scharnierpunt, maar het kan nog. Ieder blad telt. Het helpt om koolstofmonoxide om te zetten in zuurstof. 30 procent is een goede, ambitieuze doelstelling. Met ons bureau hebben we de stad Genk kunnen overtuigen om in het centrum een stadsbos aan te leggen. Daar halen we 27 procent, omdat we nog wat ruimte moesten vrijlaten voor terrassen en voor doorgangen voor hulpdiensten.”
De zones waar 30 procent groen moet komen, lenen zich uitstekend om de bodem te ontharden. “Onder die waterdoorlatende oppervlaktes kun je vervolgens reservoirs aanleggen”, zegt Smets. “Zo kun je het water zo veel mogelijk opslaan waar het neervalt. Dan vloeit niet alles naar hetzelfde lage punt, zoals we bij rampen in Valencia en de Ardennen gezien hebben. Dat hebben we in 2012 een eerste keer gedaan in Tour & Taxis in Brussel: onder die immense grasoppervlaktes zitten grote bekkens. Iets vergelijkbaars deden we in de Antwerpse wijk Nieuw Zuid: al het regenwater dat van de daken komt, vloeit naar wadi’s. Er gaat geen druppel naar de riool.”
De beginselen van 3-30-300 sijpelen hoe langer hoe meer door. “Er wordt nu meer naar geluisterd dan tien jaar geleden. In Antwerpen hadden we voorgesteld om een deel van het Koningin Astridplein te ontharden en er een stadsbos aan te leggen. Die wedstrijd hebben we gewonnen. In Brussel is er nog een grote inhaalbeweging nodig om meer groen in de stad te krijgen. In de Vijfhoek staat amper een boom en zijn er nog veel verharde pleinen. Daar gaan we nu langs de noord-zuidverbinding een aaneenschakeling van groene ruimtes maken.”
via De Standaard
December 17, 2024 at 04:38PM
Japan heeft zijn Fukushima-trauma verwerkt en kiest voluit voor kernenergie
Dertien jaar na de ramp in Fukushima kiest Japan met een nieuwe energiestrategie weer voluit voor nucleair. Alleen zo kan het land zijn klimaatdoelen halen én de energiehonger van datacentra en chipfabrieken voeden.
De Japanse regering heeft zijn energiestrategie tot 2040 afgeklopt. De meest opmerkelijke vaststelling daarbij: nucleair is weer helemaal terug. Tegen 2040 moet kernenergie een vijfde van de stroombehoefte van het land dekken. Een commissie die de strategie uitwerkte, beveelt daartoe ook de bouw van nieuwe centrales aan.
Kernenergie was traditioneel een belangrijke poot van de Japanse elektriciteitsopwekking. Het land telde 54 reactoren, die goed waren voor een derde van de elektriciteitsmix. Dat veranderde toen een tsunami op 11 maart 2011 een kernramp veroorzaakte. De overstroming vernielde de koelinstallatie van de centrale van Fukushima, waardoor in de drie actieve reactoren een meltdown plaatsvond: de kernbrandstof smolt en radioactieve straling kwam vrij. Het was na Tsjernobyl de grootste kernramp in de geschiedenis, waarvoor 100.000 mensen geëvacueerd moesten worden. De regering besloot daarop alle nucleaire centrales stil te leggen. Ook voor de Duitse regering was Fukushima het doorslaggevende argument voor een kernuitstap. De Belgische regering had daartoe al in 2003 beslist.
De Russische inval in Oekraïne deed het energiebeleid in Japan opnieuw kantelen. Met het verdwijnen van nucleaire stroom was het land voor bijna 70 procent weer overgeschakeld op fossiele energiebronnen, vooral steenkool, olie en gas. Japan is daarvoor volledig afhankelijk van import. Zo’n 9 procent van het Japanse LNG was uit Rusland afkomstig. Gevolg was dat nergens in de G7, de groep van rijkste geïndustrialiseerde landen, de energieprijzen de afgelopen jaren zo sterk stegen als in Japan.
Die prijsstijgingen, samen met enkele nipt vermeden black-outs in Tokyo, noopten de Japanse regering in augustus 2022 al tot een U-turn in haar energiebeleid. Premier Kishida kondigde aan de 33 nog operationele reactoren versneld weer op te starten, tot minstens 2030. Vandaag zijn veertien centrales actief die samen 8,5 procent van de stroom opwekken.
De nieuwe energiestrategie blikt verder vooruit. Tegen 2040 wil Japan 40 procent tot 50 procent van zijn energie uit hernieuwbare bronnen halen, en 20 procent uit kernenergie. De kerncentrales verwerven dus ook op de langere termijn weer een vaste plaats in de Japanse energiemix. Daartoe beveelt de commissie ook aan om afgeschakelde centrales te vervangen door nieuwe reactoren van de nieuwe generatie. Ze verwacht dat Japan tegen 2040 tot 20 procent meer stroom zal nodig hebben om aan de vraag van datacentra en geavanceerde industrieën zoals de productie van halfgeleiders te kunnen voldoen.
De commissie acht de nieuwe centrales ook nodig om de klimaatdoelen te halen. Belangrijk argument ten slotte is de strategische autonomie van Japan, aldus de commissie. “Ons land heeft geen onmiddellijk beschikbare brandstoffen, en heeft een uitdagende geografie, met bergen en diepe zeeën, wat de uitbreiding van hernieuwbare energie bemoeilijkt. Onze energievoorziening blijft kwetsbaar.”
De Japanse terugkeer naar kernenergie past binnen een bredere nucleaire renaissance in de westerse wereld. Frankrijk en Finland openden in 2023 en 2024 nieuwe centrales, na jarenlange vertraging en buitensporige kostenexplosies, en ook Groot-Brittannië bouwt een nieuwe centrale die tegen 2029 klaar moet zijn. In de VS maakten verschillende techbedrijven plannen bekend om oude centrales opnieuw op te starten (Microsoft en Amazon) of nieuwe te ontwikkelen (Alphabet en Meta). Daarmee willen ze de stroomvoorziening van hun energieslurpende datacentra en AI-ontwikkelingen veiligstellen. De techreuzen kunnen ook de miljarden op tafel leggen die elektriciteitsproducenten uit eigen middelen niet meer in nieuwe nucleaire installaties willen investeren.
Ook in de formateursnota van de onderhandelende Arizona-partijen is sprake van het verder verlengen van de levensduur van de huidige centrales en onderzoek naar de bouw van nieuwe kerncentrales. Engie, de uitbater van de huidige centrales, heeft al meermaals laten weten daar geen partner meer voor te zijn.
via De Standaard
December 17, 2024 at 04:37PM
“Verkozen tot slechtste slogan? Hij doet nochtans al acht jaar zijn werk”
Woelige tijden vragen om kritische en betrouwbare journalistiek, die je grondig informeert én ook inspireert. Je krijgt bij ons als eerste het nieuws, en we zeggen ook wat het betekent, zodat je begrijpt wat er op het spel staat. Ontdek de verhalen achter de feiten.
via De Standaard
December 16, 2024 at 05:51PM
Het Nationaal Crisiscentrum lanceert in het komende jaar een grootschalige bewustwordingscampagne om een ‘risicocultuur’ te kweken. “We moeten af van het idee dat de overheid het wel allemaal zal oplossen als een ramp uitbreekt.”
Het is tijd om ons “geestelijk voor te bereiden op oorlog. We zijn dan wel niet in oorlog, maar er is zeker ook geen vrede.” Zo sprak Mark Rutte, de voormalige premier van Nederland, in zijn eerste grote speech als secretaris-generaal van de Navo. Door de inval van Rusland in Oekraïne en de talloze andere conflicthaarden is oorlog niet zo ondenkbeeldig meer, en dit jaar werd onder meer in Spanje duidelijk wat een verwoesting de klimaatontwrichting teweeg kan brengen.
Ruttes woorden zinderen ook bij ons na. Het Nationaal Crisiscentrum krijgt de laatste tijd veel vragen over hoe ons land zich voorbereidt op crisissen. Het heeft nu een aanbesteding uitgeschreven om in de loop van 2025 een grootschalige communicatiecampagne uit te rollen rond “weerbaarheid”. Die moet ons tips geven over wat we zelf kunnen doen bij onheil.
DS Video | Navo-baas Rutte: “We moeten overschakelen naar een oorlogsmentaliteit”
“We trekken een aanzienlijk budget uit om de basis te leggen van een ‘risicocultuur’ in ons land”, zegt Dominique Maris van het Nationaal Crisiscentrum daarover. De communicatie zal alvast niet verlopen zoals in Zweden, waar de overheid onlangs miljoenen boekjes heeft verdeeld met de titel In het geval van crisis of oorlog. Die bevatten heel wat tips, zoals de verschillende sirenegeluiden instuderen.
“Wij zullen kiezen voor een andere aanpak”, zegt ontslagnemend minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). “Net omdat we hier die risicocultuur nog niet hebben. We zullen die stapsgewijs opbouwen. Wat we zeker niet willen, zijn paniekreacties.”
Paniek is niet aan de orde, zegt Verlinden. “Maar dat wil niet zeggen dat het niet nodig is om onze bevolking weerbaar te maken. We kunnen niet voor alles op de overheid rekenen, het is ook belangrijk dat we leren om tijdens een bepaalde periode ons plan te trekken. Die weerbaarheid opbouwen, is een prioriteit waar de afgelopen regeerperiode al een stevige basis voor is gelegd. De voorzetting daarvan wil ik in het nieuwe regeerakkoord ingeschreven zien.”
Het Crisiscentrum zal onder meer via verenigingen, scholen, bedrijven, steden en gemeenten communiceren over noodplanning en wat er te doen valt bij rampen of conflicten.
“Je kunt nu al een eigen noodplan opmaken via onze website”, zegt Maris. Daar staat onder meer info in over wat je allemaal in een noodpakket thuis zou moeten liggen hebben. Een basisapotheek met pleisters, kompressen en ontsmettingsmiddelen bijvoorbeeld. Maar ook een zaklamp – “bij voorkeur opwindbaar met hendel” – aanstekers of lucifers en een “multifunctioneel zakmes”.
Dat alles betekent niet dat we allemaal moeten gaan “preppen” voor het einde der tijden, benadrukt zowel Verlinden als het Nationaal Crisiscentrum.
Toch zien zogenaamde ‘prepshops’, die spullen verkopen voor noodsituaties, de vraag boomen als nooit tevoren. “Ik zat op een paar tientallen verkopen per dag, nu zijn het er elke dag honderden”, zegt Stefan Van Goor, die al een vijftal jaar rampenrugzak.nl runt en ook veel in België verkoopt. “Mensen nemen zo’n voorbereiding nu serieus, zeker sinds Mark Rutte erover praatte.”
De belangrijkste producten in Van Goors shop? “Een noodradio, zodat je het nieuws kan blijven volgen bij black-outs of oorlog”, zegt hij. “Een waterfilter, zodat je drinkbaar water hebt als de waterdruk wegvalt. En een EHBO-setje.”
“Het belangrijkste is vooral dat je een paar weken alleen voort moet kunnen”, zegt Leo Vanhooff uit Keerbergen. Hij is beheerder van de website ‘Be-prepared.be’, waar een kleine webshop aan verbonden is. “Maak dat je wat rijst en pasta in huis hebt. Geen honderd kilo, want dan komen er misschien wormen in. Hou een voorraadje cash bij, vooral voor mocht het digitale betaalverkeer platliggen. Zet de hoofdschakelaar van je elektriciteit eens uit en kijk hoelang je het met je gezin zonder kunt volhouden. Nee, ik ga niet aanraden om een geweer te kopen om je te beschermen. Wat ga je daarmee doen, het konijn van de buren doodschieten?”
via De Standaard
December 16, 2024 at 01:20PM
ChatGPT’s favorite words & punctuation | by The Medium Newsletter | Dec, 2024
👋 20 more days until 2025
Issue #226: Nikki Giovanni. Sora. Luigi.
Following up on last week’s issue re: two years of ChatGPT, I’ve been thinking about something. How do you know, on a word or sentence level, when someone’s used it? What are the tells? What separates “this is kinda formulaic writing” from “this is definitely AI”?
As you may remember from a previous newsletter, GPT loves to “delve.” Its preference for overly formal, vaguely British language is a well-documented result of being trained by workers in Nigeria, where “delve” is used in a business context far more than in the U.S. or anywhere else. A few more tells, via Jordan Gibbs who analyzed 1 million words from the machine and published his results on Medium:
A more recent analysis corroborates these findings, and adds a few more words. Pivotal. Vital. Comprehensive. ChatGPT also imitates certain syntax patterns common among smart-sounding writing, like em dashes and colons in titles.
There’s a deeper pattern I’ve noticed, though: ChatGPT can’t write well in first-person. By “well” I don’t just mean clearly. I mean the type of first-person writing where you feel like there’s a real human behind the words. (This is a great example of writing that felt 100% human to me.) One way humans do that — show other people we’re human, not automatons — is by telling jokes, but ChatGPT kind of fails at being funny. I mean, it’s fine at dad jokes (one-liners, puns, predictable humor) but it’s terrible at a type of humor that is uniquely human: subtext. Humor that says more than what words alone convey. An example: Sarah Cooper’s 10 tricks to appear smart in meetings, which communicates nuanced subtext about corporate conformity.
Journalist Will Lockett writes: “As ChatGPT doesn’t actually know what it is writing, it can’t have the self-aware, helicopter view of writing needed to create great subtext.” ChatGPT might be able to riff on a theme, but it doesn’t have the societal and self-awareness to come up with those themes in the first place.
A gem from one of my favorite books (which I really need to read again), Oliver Burkeman’s Four Thousand Weeks: “When you no longer demand perfection from your creative work, your relationships, or anything else, that’s when you’re free to plunge energetically into them.”
via Medium
December 16, 2024 at 12:11PM
Looking forward to 2025, I have been working together with the Hopsworks team to try to understand what the upcoming regulations are going to mean for the Financial Services Industry (#fsi). https://t.co/0a2SPiHsjR
Looking forward to 2025, I have been working together with the Hopsworks team to try to understand what the upcoming regulations are going to mean for the Financial Services Industry (#fsi). https://t.co/0a2SPiHsjR
— Rik Van Bruggen (@rvanbruggen) Dec 16, 2024
“Artsen ketsen vragen over de menopauze af. Deze Facebookgroep is een laatste strohalm”
Een Facebookgroep die erg uitgebreide en toegankelijke informatie biedt over het gebruik van hormonen in de menopauze, telt al 47.600 leden. Het zijn Belgische en Nederlandse vrouwen die zich vaak niet gehoord voelen. Alle teksten zijn gemaakt door één vrouw, die zich momenteel omschoolt tot verpleegkundige. “Ik ben geen autoriteit, ik vertaal alleen de research.”
“Een kennis raadde me aan om eens te kijken naar een Facebookgroep over de menopauze”, vertelt Kathleen Vereecken, die wel geïnteresseerd was. “Omdat je er veel recente wetenschappelijke informatie vindt over hormoontherapie. Omdat het versterkend werkt.”
Vereecken werd lid van de groep, genaamd ‘Bio-identieke hormonen bij overgang / menopauze’. “Vrouwen delen er hun ervaringen, vertellen welk advies hun arts gaf als ze om hormoontherapie zoals oestrogel vroegen. Ik ontdekte er een schat aan info. Het was een revelatie. Vaak weten de dokters zelf niet goed hoe het zit met de menopauze, hier vond ik alle antwoorden. Eindelijk.”
De Facebookgroep groeide in twee jaar tijd aan tot meer dan 47.600 leden. De voorbije week alleen al kwamen er 308 bij. De groep heeft maar één onderwerp, de menopauze dus, en één doel: “educatie via evidence-based (wetenschappelijk onderbouwde, red.) bronnen”.
“Ik merk dat klachten terugkeren: stramme spieren, pijn in de heupen”, schrijft een lid. “Ik vermoed dat o (in de groep wordt oestrogeen, het hormoon dat afneemt als vrouwen in de overgang komen, als ‘o’ aangeduid, red.) omhoog moet.” Een andere vrouw beschrijft dat ze intussen 3,5 dosissen oestrogeengel gebruikt. “Hoger mocht niet van de gynaecoloog, 3 was al absurd hoog en mocht eigenlijk ook niet.” “Ik gebruik hormoontherapie”, schrijft een ander lid. “Mijn gynaecoloog geeft andere adviezen dan hier gegeven worden. (...) Ik heb alles volgens de adviezen van hier qua ophogen gevolgd.” “Ik ben bang dat ik depressief ben”, schrijft nog iemand. “Kun je je zo voelen enkel doordat je hormonen uit balans zijn?”
“Voor veel vrouwen met klachten is die groep een laatste strohalm”, zegt Eva Berghmans, eveneens lid. Ze wordt vaak wakker door hartkloppingen en zweetaanvallen. “Soms sta ik ’s nachts op om te douchen. Maar als je voor een oplossing naar je arts gaat, worden je vragen over de menopauze vaak afgeketst. Je krijgt te horen dat je even een paar jaar op je tanden moet bijten. Moet je dan maar blijven afzien? Een vriendin wordt al maanden ’s nachts wakker van felle gewrichtspijnen. Ze heeft drie gynaecologen bezocht voor eentje een verband met de menopauze wilde overwegen. Nu mag ze hormoontherapie proberen. Veel vrouwen met klachten voelen zich niet ernstig genomen door artsen. Daarom doen ze een beroep op die groep. Het is de enige heldere en toegankelijke informatiebron over de menopauze en hormoontherapie. Die komt tegemoet aan een grote nood bij vrouwen.”
Wat krijg je in de Facebookgroep te lezen? “Massa’s informatie en de laatste nieuwe research worden ter beschikking gesteld in het Nederlands”, staat er. “Over de menopauze en de zware, nefaste gevolgen op het vlak van fysiek en geestelijk welzijn. Krijg de essentiële biologielessen die je nooit kreeg als vrouw. Alle onwetenschappelijke, irrationele angsten en vooroordelen rond hormonen worden uitgelegd en weerlegd via evidence-based bronnen. (...) Volledig lichaamsidentieke hormonen zijn de eerstelijnsbehandeling voor de overgang en menopauze.” De farma-industrie heeft de term ‘bio-identiek’ bedacht voor producten die in het lab worden gemaakt, maar dezelfde moleculaire structuur hebben als de lichaamseigen geslachtshormonen.
Alle teksten zijn het werk van oprichtster Leen-Marie Reynvoet, die afstudeerde als vertaler en nu, op latere leeftijd, verpleegkunde studeert. Ze heeft ook de vele socialemediafilmpjes bij haar teksten verzameld. Het leest als een pleidooi voor een brede inzet van bio-identieke hormonen voor veel klachten en ter preventie.
Dat sluit niet aan bij de wetenschappelijke consensus, die voorzichtiger is: die stelt hormoonbehandeling voor bij enkele specifieke klachten, maar geeft aan dat voor veel andere klachten en voor de verhoopte preventieve effecten onvoldoende bewijs is. Vanwaar haar pleidooi dan? “Als je de biologie van de menopauze kent – een tekort aan hormonen zoals oestrogeen – is diezelfde lichaamseigen hormonen bijnemen de logica zelve om menopauzale klachten op te lossen”, zegt Reynvoet aan de telefoon.
“In de geneeskunde is het normaal dat tekorten aan essentiële hormonen worden aangevuld. Denk maar aan insuline of schildklierhormoon. Waarom zou dat dan niet mogen met hormonen die vrouwen decennia zelf aanmaken en die onze levensduur en gezondheid verbeteren? Waarom zouden die hormonen dan plots de boeman zijn? Daar de grens trekken is een zeer vrouwonvriendelijke houding van de medische wereld.”
De Facebookgroep is bijzonder goed gestructureerd en opgebouwd rond 61 gidsen die Reynvoet heeft opgesteld. Elke gids beantwoordt met teksten en filmpjes een specifieke vraag en allerlei bijvragen. Reynvoet leidt het forum streng. Stelt iemand een vraag, dan verwijst ze meestal naar de exacte gids die ingaat op die vraag. De taal in de gidsen is soms scherp en niet altijd neutraal, maar steeds helder. De uitleg klinkt logisch, de informatie is schier eindeloos. “Vragen kunnen zelden met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord worden”, schrijft ze. “Basiskennis is van cruciaal belang. De gidsen doornemen is een must voor je naar de arts stapt.”
Wie door de gidsen scrolt, passeert onderwerpen als “de grote symptomenlijst” (meer dan 100), “te jong voor perimenopauze en klachten?” (het antwoord: “helemaal niet! Perimenopauze kan duren vanaf 31 jaar tot 45”), maar ook “onderzoek: hst (hormoonsubstitutietherapie, red.) kan tientallen jaren worden genomen zonder risico’s”. Een productengids toont je via een helder stappenplan welk product het meest geschikt kan zijn. Engelse socialemediafilmpjes vullen alles aan.
Hoewel veel leest als medisch advies, schrijft Reynvoet uitdrukkelijk dat het dat niet is. “Het zijn tips die je meeneemt naar de arts en die dus eerst met de arts besproken moeten worden.” Zo is er een vertaalde pdf die gaat over dosissen voor hormoontherapie, maar “wijzigingen van dosissen of producten moeten altijd in samenspraak met de arts gebeuren”.
In een aparte gids beschrijft ze hoe je je het best voorbereidt op een arts die mogelijk bedenkingen heeft bij hormoontherapie. Ze somt een lijst op met “rode vlaggen”. Als een arts “enkel opvliegers en vaginale klachten” ziet “als overgangsklachten en de andere worden weggewuifd of gegaslight”, dan ben je maar beter op je hoede, schrijft Reynvoet. Als een arts aangeeft dat “hormoontherapie maximum vijf jaar mag en je moet stoppen op zestig jaar”, wijst dat er volgens Reynvoet op dat hij/zij “de laatste evidence-based info niet kent”. De nieuwste kennis “zit niet bij de professoren”. De kwaliteit van de arts en of die hormoontherapie opstart, hangt volgens de tekst in de Facebookgroep af van diens “persoonlijke interesse en opvolging van het onderzoek”.
Wie in ons land een arts zoekt, krijgt een lijst met dokters bij wie zij terecht kan. Telkens met een beknopte weergave van de houding tegenover hormoontherapie. Een normale situatie voor patiënten vindt Reynvoet dat zelf niet. “Maar zolang artsen geen deftig onderricht in de menopauze krijgen tijdens de artsenopleiding, zitten wij met deze situatie opgescheept.”
Wie zijn arts een goede opleiding wil aanbevelen, verwijst Reynvoet naar Newson Health. Dat is een Britse menopauzekliniek opgericht door Louise Newson. De Britse huisarts groeide uit tot een vaak geciteerde menopauze-experte en is lid van de Menopause Taskforce van de Britse overheid. Hoewel ze voor haar onvermoeibare campagne voor de gezondheid van vrouwen net nog een eredoctoraat kreeg van de Universiteit van Bradford, kwam ze pas nog in opspraak na een documentaire van BBC-programma Panorama.
Newson hielp duizenden vrouwen, maar de BBC sprak ook met een vijftiental patiënten die complicaties kregen na behandeling. Later ontdekte de BBC dat Newson geschrapt was uit het register van de Britse Menopause Society na zorgen over het voorschrijven van hoge dosissen en offlabel gebruik. Hoewel de Facebookgroep daar iets van vermeldt, blijft Newson de experte naar wie vaak wordt verwezen. Ook voor het inschatten van dosissen.
Waarom steekt één vrouw hier zoveel tijd in? “Ik heb dit in een colère gemaakt in 2020”, vertelt Reynvoet aan de telefoon. “Het was een hels jaar: mijn schoonmoeder en moeder zijn overleden, ik verloor mijn job. Ik was 42 en kreeg mijn eerste opvliegers. In mijn zoektocht naar een oplossing heb ik me verdiept in de hele pathologie achter de overgang. Britse Facebookgroepen waarvan de beheerders een opleiding in de menopauze hadden gekregen, leerden me veel. Maar waarom wisten zoveel vrouwen dit niet?”
In Nederlandstalige groepen las ze “alleen kommer en kwel”. “Toen ik opperde om bio-identieke hormonen te proberen, kreeg ik bagger over me heen. Hoe durfde ik zoiets gevaarlijks te suggereren? Alsof ik tussen flat-earthers was beland en als enige zei dat de aarde rond is. Terwijl ik niets verzon, je kon het allemaal lezen in wetenschappelijke artikels. Dat ze die recente wetenschap ontkenden, veroorzaakte mijn colère.”
Ze begon wat ze las zelf te vertalen en besloot zich om te scholen tot verpleegkundige. In mei 2022, na haar eerste jaar verpleegkunde, zette ze de groep open voor leden. Twee en een half jaar later zit die aan 47.600 leden. “Het is schrijnend wat sommige vrouwen allemaal moeten ondergaan voor iemand erkent dat het om de perimenopauze gaat. Voor brainfog moeten ze naar de neuroloog, voor hartkloppingen naar de cardioloog. Zoveel kosten die vermeden kunnen worden.”
Reynvoet zegt vooral vrouwen te willen helpen. “Ik lees zo vaak: ‘Ik functioneer weer nu ik hormonen neem, halleluja’. ‘Ik zit mijn kinderen niet meer af te blaffen, ik ben liever tegen mijn partner.’ Sommige vrouwen hebben echt al alles geprobeerd. Ik zeg niet dat dit alles oplost, maar laat hen toch hormoontherapie proberen? Veel vrouwen zijn wanhopig.”
“Bij artsen worden ze vaak afgewimpeld of medisch gegaslight. Ik wil hen informatie geven zodat ze zich niet meer met een kluitje in het riet laten sturen. Er is een zorghiaat. Vrouwen krijgen wél vlot antidepressiva en antipsychotica voorgeschreven, medicijnen met allerlei bijwerkingen, maar geen hormoontherapie? De risico’s zijn klein. Het is aan de vrouw om te beslissen of ze die erbij wil nemen of niet.”
Reynvoet ziet zichzelf als doorgeefluik. “Ik ben geen autoriteit, ik vertaal alleen de bestaande research. Die rode vlaggen heb ik niet verzonnen, die komen van internationale gynaecologen en menopauze-experts. De filmpjes ook.” Is dit een voltijdse job? “Het is een hobby, ik doe dit allemaal gratis.”
Voor wetenschappelijke up-to-date informatie over de behandeling van menopauzeklachten wordt vaak verwezen naar de hoog aangeschreven richtlijnen van het Britse National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Die zijn gebaseerd op een grondig overzicht van wetenschappelijke studies. Een recente update van die richtlijnen concludeert dat hormoontherapie werkt voor opvliegers en vaginale klachten en op die manier voor klachten die daardoor veroorzaakt worden. Maar “er is weinig bewijs dat hormoontherapie andere typische overgangsklachten verzacht”, zei NICE-experte Martha Hickey eerder in deze krant. Om iets te kunnen te zeggen over de impact van bio-identieke hormoontherapie zijn er dan weer te weinig data. Voor de Facebookgroep zijn dat rode vlaggen. “De update van het NICE is een conservatieve visie”, reageert Reynvoet.
De recente controverse rond hormoontherapie ontgaat ook experts van de International Menopause Society niet. “Creëren politieke, medische en sociale influencers onrealistische verwachtingen of herstellen ze de balans in de juiste richting?” schrijven ze in een witboek. Ook al vinden ze de recente “empowerment van vrouwen” om hulp te zoeken bij menopauzale klachten grotendeels positief, toch creëert die ook “onrealistische verwachtingen over wat bereikt kan worden met de huidige behandelingen waaronder hormoontherapie”. Ze waarschuwen voor commercialisering met een “risico op overbehandeling” en “ongereglementeerd advies en steun van zelfverklaarde experts met weinig of geen training”.
Ook in Vlaanderen woedt een debat over de zin en onzin van hormoontherapie in de behandeling van overgangsklachten. Sommige artsen en experts zien heil in de toepassing van hormoontherapie voor allerlei klachten en in behandelingen op maat. Zij benadrukken dat vrouwen geen kansen hoeven te missen omdat ze in de overgang zijn en dat die boodschap bij uitstek emancipatorisch is. Anderen, zoals Hickey, wijzen erop dat de effectiviteit van hormoontherapie maar bij twee soorten klachten bewezen is en dat de term ‘bio-identiek’ misleidend is en geen wetenschappelijke betekenis heeft. Zij vinden het reductionistisch om over de menopauze te blijven praten “in termen van verlies” en pleiten ervoor om anders naar die fase in een vrouwenleven te kijken. ‘Tegenstanders’ zoals Hickey waarschuwen ervoor dat de ‘voorstanders’ de risico’s van hormoontherapie minimaliseren.
Gynaecologe Linda Ameryckx (UZA), die ook lid is van de Belgian Menopause Society, is
Linda Ameryckx, UZA. — © Jeroen Hanselaer
voorstander van hormoontherapie. Ze is blij dat “de menopauze en de behandeling ervan geen taboe meer zijn”. Maar de slinger dreigt nu door te slaan naar de andere kant, vindt ze. “Niet-professionele, zelfverklaarde menopauzegoeroes op sociale media hypen het hormonenverhaal toch wat te veel. Het wordt er onjuist gepromoot als het nieuwe ‘jeugdelixir’ voor anti-aging. Ik hoor verhalen van vrij jonge vrouwen die nog een perfect regelmatige cyclus hebben maar toch al hormonengels gebruiken. Ze gebruiken, op indicatie van lotgenoten, almaar hogere dosissen hormonen of komen met de vraag naar ‘dit’ specifieke preparaat omdat de vriendinnen het ook gebruiken.”
Hormoontherapie is ontwikkeld om symptomen van de menopauze te behandelen, benadrukt ze. “Over het gebruik in de perimenopauze, wanneer vrouwen zelf nog hormonen aanmaken, is weinig onderzoek, terwijl net die groep het massaal lijkt te gebruiken. In die fase komen klachten vaak voor door schommelende hormonen. Die stabiliseren met de nieuwste anticonceptiepil die ook de lichaamsidentieke oestrogenen bevatten, is hier vaak effectiever. Zo vermijd je erg hoge oestradiolpieken en daarbij horende klachten of complicaties. Het is niet de bedoeling ‘iedereen’ aan de hormoontherapie te krijgen voor eender welk kwaaltje of steeds hogere dosissen te gebruiken tot alle klachten verdwenen zijn”, zegt ze. “Hormoontherapie heeft duidelijke indicaties maar ook beperkingen. Anders riskeren we dat het positieve verhaal weldra weer omslaat in een negatieve uitkomst en zullen de vrouwen hiervan de dupe worden.”
Veerle Piessens, huisarts en onderzoeker aan de UGent, pleitte in een opiniestuk voor degelijk onderzoek naar de voor- en nadelen van hormoontherapie. “Op zich is het goed dat patiënten beter voorbereid naar de arts gaan. Dat kan versterkend werken, alleen moeten ze dan wel de juiste info krijgen. In deze groep lees je veel sterke statements en aanbevelingen zonder wetenschappelijke onderbouwing. Als die wel gegeven wordt, is het onderzoek waarop het zich baseert vaak zwak, naast de kwestie of met andere molecules gebeurd. Er bestaat goede evidence-based informatie, zoals de NICE-richtlijnen, maar dan moet je die wel willen lezen en niet negeren wat je liever niet hoort.”
“Beweren dat artsen niet bijgeschoold zijn, ondermijnt bovendien het vertrouwen in artsen en isoleert vrouwen. Wie moeten ze nog geloven?” De klacht dat veel vrouwen zich niet gehoord weten, vindt Piessens terecht. “Dat is wel degelijk een probleem. Als patiënten zich in de klassieke zorg niet gehoord weten, zoeken ze hulp in het alternatieve circuit. Laat dit een oproep zijn aan iedereen in de gezondheidszorg om de klachten van vrouwen ernstig te nemen.”
via De Standaard
December 15, 2024 at 03:42PM
