Expo ‘Testerep’ brengt verzonken eiland nabij Oostende weer boven water
Testerep
Venetiaanse Gaanderijen, Oostende
Nog tot 20 april
Wie het strand of de kustdijk afwandelt van Oostende over Middelkerke naar Westende, kan zich afvragen waar die plaatsnamen eigenlijk naar verwijzen. Waarvan zijn de drie badsteden respectievelijk het oostelijke einde, het midden, en het westelijke einde? Antwoord: van een vroeger eiland dat vandaag deels begraven ligt onder de kustbebouwing en het strand, en deels verzonken in de Noordzee. Hoe dat eiland heette? Testerep, wat zoveel zou hebben betekend als ‘westelijk gelegen strook land’.
Dat was het zeker voor de monniken van de Gentse Sint-Pietersabdij, die er aan het eind van de 10de eeuw twee grote schaapsboerderijen verwierven. Zo staat het vermeld in twee aktes uit die tijd. Het is de eerste keer dat de naam Testerep opduikt in historische bronnen. Vandaag doet hij echter geen belletje meer rinkelen. En zoals er geen spoor is van het eiland op moderne landkaarten, zo lijkt het bestaan ervan ook verdwenen uit het collectieve geheugen. Enkel de lokale etymologie herinnert er nog aan.
Verdronken Land
Verzonken dorpen en steden spreken tot de verbeelding. Ze brengen ons in de verleiding om de geschiedenis in te duiken. En dus haalden archeologen Testerep weer boven water (en boven land). Het resultaat is te zien in een expo in de Venetiaanse Gaanderijen in Oostende, op de kustdijk en dus boven op het vroegere eiland.
De tentoonstelling brengt geen reconstructie van Testerep, van het schorrenlandschap met kuddes grazende schapen en runderen, van het eilanddorpje met zijn middeleeuwse kerkje. Testerep mocht als Noordzee-eilandje dan uniek zijn geweest in middeleeuws Vlaanderen, het verhaal ervan – hoe het ontstond en hoe het weer verdween – heeft een universele lading. Het illustreert hoezeer een kustlandschap kan veranderen in de tijd. En welke invloed dat kan hebben op de mens – en omgekeerd.
Testerep heeft niet langer dan een millennium bestaan en was een creatie van de zee. In de vroege middeleeuwen kwam het los te liggen van het vasteland door de vorming van een getijdengeul, die liep van de monding van de IJzer tot waar vandaag de haven van Oostende ligt. Het Vlaamse kustlandschap werd toen nog getekend door dat soort geulen en door slikken en schorren – het zou wat op het Verdronken Land van Saeftinghe hebben geleken. Testerep was een schorrengebied, en nadat er zich een duinengordel had gevormd, werd het bewoonbaar voor mensen. Er ontstond een klein dorpje, waar onder meer de hoeders woonden van het vee dat op het eiland graasde. Maar door de komst van de mens verloor Testerep wel zijn eilandstatus: in de 12de eeuw werd de getijdengeul ingepolderd.
Stormen en overstromingen
Zo had de Noordzee het kennelijk niet bedoeld. Testerep zou een eiland zijn, of het zou niet zijn. Geholpen door het warmere klimaat tijdens de volle middeleeuwen, waardoor de zeespiegel steeg, claimde de zee het land terug. Eind 14de eeuw schoot er door verschillende stormen en overstromingen nauwelijks nog iets over van Testerep. De natuurelementen braken ook het prille Oostende, gesticht in 1266 op het ingepolderde eiland, in de knop.
De stad begon noodgedwongen landinwaarts aan een nieuw verhaal. Toen de laatste stukjes van Testerep enkele eeuwen later voorgoed waren verdwenen, begon ook de herinnering aan het eiland te verwateren. En zo kunnen zelfs Oostendenaars in deze expo, hoog en droog op de kustdijk, een stukje vergeten geschiedenis van hun stad ontdekken.
via De Standaard
January 21, 2025 at 05:12PM
No comments:
Post a Comment