Another piece of POSITIVE news: Een uitweg uit de miserie? In de Brusselse metro begint het met een kop koffie

Een uitweg uit de miserie? In de Brusselse metro begint het met een kop koffie

Een gure wind waait door metrostation De Brouckère, in het centrum van Brussel. Buiten vriest het, in het station is het niet veel warmer. Pendelaars snellen door de toegangspoortjes, verdwaalde toeristen zoeken uit waar ze moeten overstappen om tot bij het Atomium te komen.

In de lange gangen van de ondergrondse fietsenparking liggen mensen op de grond te slapen, in kleine groepjes of alleen. Vier werknemers van de Brusselse openbaarvervoersmaatschappij MIVB spreken hen voorzichtig aan. “Met slapende mensen zijn we extra voorzichtig. Je weet nooit hoe iemand zal reageren”, zegt Steve Haesaert. Hij draagt een bruin uniform, op zijn rug staat in grote letters ‘Includo’. Het is de naam van het gespecialiseerde team dat de MIVB sinds kort op pad stuurt om contact te leggen met de honderden daklozen en drugsverslaafden die in de Brusselse metrostations verblijven. “Als iemand achter een groot stuk karton ligt, zijn we extra waakzaam. Soms ligt daar een hond achter. Die wil je niet laten schrikken.”

Vanonder een dikke deken met tijgerprint, gelegen op enkele stukken karton, zijn twee laarzen met hoge hakken zichtbaar. Wanneer de MIVB’ers voorzichtig op de schouders tikken van de persoon die eronder ligt, komt een slaperig hoofd met veelkleurige dreadlocks tevoorschijn. Of ze geen zin heeft in een kop koffie, in een warme bus? “Génial, geweldig”, antwoordt de jonge vrouw, en ze veert recht.

900 volt

De asiel- en migratiecrisis liet de voorbije jaren het daklozenprobleem in Brussel ontsporen. Op precieze cijfers – begin november was er de tweejaarlijkse daklozentelling – is het nog wachten, maar hulporganisaties gaan ervan uit dat de trieste kaap van 10.000 daklozen wordt gerond.

“Die crisis is steeds zichtbaarder in ons vervoernetwerk”, zegt Claire Masson, hoofd preventie van de MIVB. “Onze metrostations zijn de laatste jaren een toevluchtsoord geworden voor daklozen. We zien ook veel meer druggebruik. Die situatie is niet alleen problematisch voor onze klanten en werknemers, maar uiteraard ook voor de daklozen zelf. Een metrostation, waardoor treinstellen razen en waar stroomleidingen liggen met 900 volt spanning, is geen plek om te leven.”

Tot voor kort werd vooral repressief opgetreden – door de veiligheidsdiensten van de MIVB of door de politie. Die aanpak wordt niet losgelaten: begin november besloot de MIVB om veertig extra veiligheidsagenten aan te werven. Maar daarnaast werd dus ook het Includo-team in het leven geroepen. Masson: “In het verleden rolden we ook sociale programma’s uit, maar dan samen met hulporganisaties. Die aanpak volstaat niet meer. Onze externe partners komen handen te kort. Natuurlijk kun je daklozen altijd wegjagen, maar dan verplaats je het probleem naar de bovenliggende straat, of naar een naburig station.”

Dus ging de MIVB inspiratie opdoen bij de Régie Autonome des Transports Parisiens – de collega’s van het openbaar vervoer in Parijs. Die hebben ruime ervaring met de sociale begeleiding van rondzwervende daklozen. Al sinds 1994 lopen in de Parijse metrostations sociaal werkers rond van de dienst ‘Recueil Social’.

5,7 miljoen euro

Voor Includo maakte de Brusselse regering 5,7 miljoen euro vrij, bovenop de aanwerving van de veertig extra veiligheidsagenten. Met dat budget werden onder meer 27 personeelsleden aangeworven en opgeleid. Sinds november bezoeken zij in groepjes van vier of vijf, zeven dagen per week, de Brusselse metrostations. De eerste shift begint om 6 uur ’s morgens, de laatste eindigt om 2 uur ’s nachts.

Verplaatsen doen ze zich vooral met de twee elektrische bussen, die werden ingericht als onthaal- en consultatieruimte. Bezoekers krijgen er een kop koffie of een kom soep. “We willen vooral een gesprek op gang brengen”, zegt Toufik Uriadde. Hij werkte als buschauffeur voor de MIVB, maar door zijn verleden als sociaal assistent twijfelde hij geen minuut om voor het nieuwe team op pad te gaan. “Daarna kijken we hoe we verder kunnen helpen. Een slaapplaats of een douche? Dan bellen we rond. Willen ze alleen even opwarmen? Ook goed. Het gaat erom hen te laten nadenken over een duurzame uitweg uit hun situatie. We kunnen hulp bieden.”

Kleine succesjes

Hoe succesvol die aanpak zal zijn, moet nog blijken. Na drie maanden is het nog te vroeg voor conclusies. “Toch zijn de eerste signalen hoopvol, al zijn het misschien maar kleine succesjes”, zegt Masson. “Iedereen wil natuurlijk het liefst een snelle oplossing, maar sensibiliseren en informeren vergt tijd. Stilaan begint de doelgroep ons team te kennen. Op sommige plekken hoeven we de bus nog maar te parkeren, en er dagen bezoekers op. Wij alleen gaan de dakloosheid niet oplossen, maar in Parijs zijn mooie resultaten geboekt. We zijn een vervoersmaatschappij, sociaal werk zou eigenlijk niet tot onze competenties mogen behoren. De realiteit is helaas anders.”

Na ruim een halfuur in de Includo-bus besluit de vrouw met de dreadlocks weer de straat op te gaan. Naar een daklozencentrum gaat ze liever niet, “wegens slechte ervaringen”. Het was haar eerste bezoek, zo zegt ze, maar de volgende keer dat ze de bus ziet, stapt ze “absoluut” weer aan boord. Uriadde is tevreden. “Misschien wil ze volgende keer wel praten met de mensen van het opvangcentrum. Wie weet was dit gesprek het begin van de oplossing.”

via De Standaard

January 23, 2025 at 03:48PM