Woelige tijden vragen om kritische en betrouwbare journalistiek, die je grondig informeert én ook inspireert. Je krijgt bij ons als eerste het nieuws, en we zeggen ook wat het betekent, zodat je begrijpt wat er op het spel staat. Ontdek de verhalen achter de feiten.
Ibrahim Maalouf laat zich leiden door verwondering. Hij staat bekend om Midden-Oosterse invloeden in jazz te vermengen met behulp van zijn unieke trompet met vier ventielen, maar hij volgt steeds zijn nieuwsgierigheid naar nieuwe samenwerkingen en genres. Nadat hij aan het experimenteren ging met latin, hiphop en zelfs kerstklassiekers, was het nu de beurt aan elektronische muziek onder de naam ‘The Ibrahim Maalouf Electronic Experience’. De Franse muzikant van Libanese afkomst kreeg in Parijs een arena gevuld met zo’n twintigduizend fans, dus het tienmaal kleinere De Roma zat snel aan zijn maximumcapaciteit. Nochtans was het op voorhand mysterieus waar de avond naartoe zou gaan, want buiten een flitsende trailer voor de liveshows had Maalouf nog niets over dit project gelost. Gelukkig hoort bij zo’n muzikant een al even avontuurlijk publiek.
The Ibrahim Maalouf Electronic Experience moest werkelijk een bijzondere ervaring worden, vertelde de trompettist bij aanvang. Net daarvoor kwam hij het podium op met zijn trompet in de lucht, geflankeerd door François Delporte, zijn compagnon de route sinds vijftien jaar. Maalouf begreep onder het begrip ‘ervaring’ dat ook het publiek actief zou deelnemen aan het gebeuren. Nog voor hij zelf de trompet aan zijn lippen had gezet, moedigde hij de hele zaal aan om in koor “Ya Ha La” te zingen. Met de Arabische uitspraak hoefden we niet in te zitten, voegde hij er met een knipoog aan toe. Op trompet verwelkomde hij ons vervolgens met de snel afgewisselde kwarttonen die alleen hij uit zijn instrument kan krijgen. Zo bevestigde hij eerst even waar hij om bekendstaat, voor hij aan zijn uitstap richting elektronische muziek begon.
‘Hoe ouder ik word, hoe jonger mijn muziek wordt’, gaf Ibrahim Maalouf toe. Om deze verjongingskuur kracht bij te zetten, vergezelden hem twee twintigers op het podium: saxofonist Mihai Pîrvan en producer nu_tone. Die laatste scheen van mening te zijn dat de bas diep genoeg moest zijn om hem in ons lijf te voelen daveren. Daar voegde hij nog een schelle stem en een ritme op de drumpad bij om als voedingsbodem te dienen voor de drie andere muzikanten. Na de rustige start met “Ya Ha La” voelde deze elektronische invulling niet meteen als een passend geheel. De beats in het volgende nummer “Not Granted” hoorden eerder onder een geforceerd hippe bedrijfsvideo, hoewel die indruk mogelijks werd gewekt door de afgrijselijke AI-gegenereerde projecties die te veel de aandacht trokken. Ibrahim Maalouf deed op dat moment gelukkig wel veel leuks door zijn trompet een popmelodie te laten zingen.
Misschien was het gewenning, misschien waren het de herkenbare salsaklanken; in elk geval zat vanaf “Cuba” de balans beter. De opbouw van de set hield de energie vast, waarbij elk nieuw nummer een logisch vervolg was op het vorige. De elektronische begeleiding werkte vaak het beste als die vrij onopvallend bleef, hoewel de meer kitscherige hiphopnummers “Money” en “The Pope” evengoed hun doel raakten. Tussen alle dansmuziek door was er ook plaats voor weemoed. Met alleen wat gitaargetokkel als leidraad vertolkte Ibrahim Maalouf op “Beirut” zijn hartzeer zo overtuigend dat hij amper nog de kracht had om te blazen. Dat bleek slechts schijn, want na een luide uithaal viel de hele groep in voor een te bombastisch slot. Voor de slechte verstaanders barstte tegelijkertijd een onweer los op het scherm.
Maalouf verdiende zijn plaats als het centrum van de show, maar toch zette hij liever zijn protegé Mihai Pîrvan in de schijnwerpers. Bij solo’s jutte hij hem met handgebaren verder op, waarbij duidelijk werd dat ook Pîrvan stijlen creatief vermengde. Het had voor de jonge muzikant al een triomf op zich geweest om niet te verbleken naast de charismatische trompettist. Maaloufs band met gitarist François Delporte gaat dan weer zo diep dat die zelfs zijn getuige was bij zijn huwelijk. In dit concert nam die daarentegen een overwegend bescheiden rol in.
Ibrahim Maalouf praatte op zo’n joviale, ontspannen manier met het publiek dat het leek alsof hij zich tot elk van ons richtte. Op de voorste rijen kreeg hij dan ook vlot reactie en in de hele zaal werd er op zijn vraag telkens uit volle borst gezongen. Hoewel we zelf de echte clubsfeer elders in Antwerpen zouden zoeken, was het geweldig om op het balkon mensen van pensioengerechtigde leeftijd uit de bol te zien gaan. Ook voor het bisnummer “Au revoir” spoorde Malouf de toeschouwers nog een laatste keer aan om de melodie te neuriën. Maalouf wou zo graag dat dit laatste moment de hele ervaring bezegelde, maar ironisch genoeg spon hij net daardoor dit afscheid tot vervelens toe uit.
Na deze avond voelt het alsof we Ibrahim Maalouf persoonlijk hebben ontmoet. Dankzij zijn levenslange experimenteerdrang kan hij de regels van elk genre buigen om zijn trompet erin te doen schitteren. Toch was deze verbinding met elektronische muziek enkele keren als spaghetti naar de muur gooien en kijken wat blijft plakken (wat trouwens interessanter had geweest om naar te kijken dan de AI-beelden die de songtitels te letterlijk weergaven). Het klinkt als een hard verwijt, maar dat is het niet: het is net bewonderenswaardig dat Maalouf zich telkens opnieuw als beginner durft te positioneren en bovendien andere muzikanten op de voorgrond schuift. Zo onderscheidt een grootmoedige kunstenaar zich.
Op 13 april 2025 presenteert Ibrahim Maalouf in AB alweer een ander project, Trumpets of Michel-Ange, waarvoor nog een paar kaartjes te koop zijn.
Setlist:
Ya Ha La
(Intro Sisisi M)
Not Granted
Cuba
Stop N Play
(Ibe x Romera)
Jenesia
Far Away
Beirut
Money
The Pope
Feeling Good
India
Red and Black Light
Put Your Hands Up
Yoyoyo
Viseer de speedpedelecrijder niet, schrijft Vincent De Wilde. Het echte probleem is de gebrekkige verkeersinfrastructuur.
Speedpedelecrijders zijn werkende pendelaars, meestal ouders, gewone mensen die zijn overgestapt naar die fiets uit overwegingen over klimaat, kostprijs, gezondheid en reistijd. Vooral die kortere reistijd maakt het verschil met een gewone fiets. Plotseling wordt pendelen met de fiets een optie. Inclusieve Belgische wetgeving, fietsvergoedingen, leasing en fietssnelwegen vergemakkelijken de overstap. In minder dan vijf jaar tijd verdwenen zo 50.000 auto’s uit de spits en werd Vlaanderen dé groeipool voor snelle fietsen. Er ontstond een nieuwe industrie, met merken van eigen bodem. Cruciaal om die evolutie verder te koesteren: haalbaar kunnen pendelen en veiligheid, zowel op fietssnelwegen als bij ander typisch fietsgebruik. Denk aan kinderen begeleiden naar school alvorens sneller te schakelen richting werk.
Tot hun frustratie worden die weldenkende mensen afgeschilderd als onbesuisde wegpiraten. Het klopt dat er elk jaar veel nieuwe speedpedelecfietsers bijkomen. Net zoals bij leerling-autobestuurders laat het gebrek aan ervaring zich soms zien. Geef dat tijd. En rotte appels? Ja, die zijn er ook, zoals bij elk ander vervoermiddel. Daar kun je geen beleid op baseren. Door populisme gedreven instanties laten de spierballen rollen en doen uitspraken die mensen twee keer doen nadenken voor ze kiezen voor de betere vervoersoptie.
Ergernis alom
Speedpedelecfietsers zijn geen ‘doodrijders’. Ze dragen nauwelijks bij tot aanrijdingen tussen zwakke weggebruikers onderling. Het overgrote deel van de ongevallen is het gevolg van aanrijdingen door zwaar verkeer en valpartijen zonder tweede partij. Met hun hogere kruissnelheid voelen ze zich nog kwetsbaarder dan andere fietsers. Daardoor zullen ze hoe langer hoe defensiever rijden. Bovendien zijn de fietsen erg veilig, met schijfremmen en goede verlichting.
Vanwaar de vijandigheid? Ik zie vier oorzaken. Vooreerst zijn er meer fietsers dan vroeger. Tien jaar geleden waren bakfietsouders, senioren op e-bikes en pendelaars op speedpedelecs zeldzaam, vandaag zie je ze overal. Ergernis alom: brede bakfietsen die je niet kunt inhalen, kinderen achter op de fiets, onaangenaam snel ingehaald worden door wielertoeristen, ligfietsers, velomobielen en speedpedelecs. Die laatste groep vormt een makkelijk doelwit. Het is het enige type fiets die in de wegcode onder een andere categorie valt en waarvoor een aangepaste behandeling mogelijk is. Dat een speedpedelec geen ‘brommer’ is, maar een uitbreiding van een conventionele fiets, wordt gemakshalve genegeerd.
Meer fietsers, dat vraagt om meer openbare ruimte voor die fietsers. Infrastructuuraanpassingen vragen tijd en geld. Ze hinken achter de evolutie van de vervoersvormen aan. ‘Fietsregisseurs’ doen hun best, maar hebben te weinig middelen. Fietssnelwegen zijn nog niet volgroeid en maken gebruik van al bestaande, schaarse openbare ruimte.
Als een fietspad te druk wordt, moet je meer ruimte voorzien voor die fietsers. Dat kan alleen ten koste van de infrastructuur voor auto’s, maar daartoe ontbreekt de politieke wil. De Antwerpse aanpak illustreert dat. Iedereen heeft een auto en wil vlot kunnen rijden en parkeren. Parkeerplaatsen inruilen voor bredere fietspaden, of rijbanen inrichten als fietsstraten, dat ligt allemaal politiek gevoeliger dan repressief optreden tegen een kleinere groep speedpedelecfietsers of blauwe bordjes ‘25’ plaatsen, zoals Antwerpen wil doen. Daarmee pak je het echte probleem niet aan: er is te weinig plaats voor fietsers.
Geen fiets, maar een indringer
Een speedpedelec is voor de meeste mensen nog iets vreemds. Je kunt alleen houden van dingen die je kent. Mensen die ermee pendelen zijn enthousiast. Het gebeurt niet vaak dat een product zo ingrijpend de levenskwaliteit verbetert. Mensen die er geen ervaring mee hebben, fixeren op het kentekenplaatje en beschouwen de speedpedelec niet als een fiets, maar als een ‘indringer’.
Hoe moeten we omgaan met dat spanningsveld? In de eerste plaats moeten we wat toleranter en hoffelijker leren zijn. Geef alle fietsers ruimte op alle fietsinfrastructuur en verval niet in wederzijdse verwijten. Hou mensen verantwoordelijk voor hun rijgedrag en niet voor het type fiets waarop ze zitten. Haal de rotte appels uit de mand, maar gooi de mand niet weg. Blijf investeren in fietsinfrastructuur en wees geduldig. Doe slimme aanpassingen aan de wet, zodat wegbeheerders het maatwerk kunnen leveren waar ze om vragen.
Het ene fietspad is het andere niet. Leg fietssnelwegen aan die de naam waardig zijn, zodat snelle fietsers niet de mazen in willen duiken voor doorgaand verkeer. Gebruik de zone 30 slim. Vandaag moeten snelle fietsers zich houden aan een snelheidsbeperking van 30 kilometer per uur op kaarsrechte, landelijke wegen zonder conflictrisico. Dat verlaagt de gevoeligheid voor zones 30 waar dat snelheidsregime wél nodig is.
Maar vooral: stop met modder te gooien. Alleen dan kunnen we dromen van een toekomst waarin 30 procent van de verplaatsingen per fiets gebeurt.
In Homs komen Syrische vrouwen op straat voor hun rechten. Nu ze van Assad af zijn, laten ze niemand toe hen de les te spellen. “Het is te vroeg om niet optimistisch te zijn”
Woensdagavond, het Kuwatliplein in Homs. Aya Zayn (26) heeft nooit eerder betoogd. Nu staat ze met een groep van een twintigtal vrouwenactivisten tussen duizenden feestvierende mensen. Ze was nerveus om hier te staan, geeft ze toe. “De meeste mensen in mijn familie zijn door Assad vermoord of op de vlucht gejaagd”, zegt ze. “Onder Assad konden we niet betogen, maar op dit moment van bevrijding moeten we opkomen voor onze rechten als vrouw. Zodat het de goede kant uitgaat.”
Ze protesteert naar aanleiding van de uitspraken van Obaida Alarnaoot, de woordvoerder van Hayat Tahrir al-Sham (HTS). Die verkondigde dat vrouwen niet “psychologisch geschikt” zijn voor bepaalde rollen, zoals die van minister van Defensie of soldaat. “Hij zei dat vrouwen zich het best beperken tot lesgeven of zorgtaken”, zegt Zayn. Vlakbij schiet een HTS-soldaat zijn wapen leeg naar de avondlucht. Zayn laat zich niet afleiden door de luide knallen. “Ik deed een oproep om te protesteren op Instagram. Veel mensen reageerden.” Ze wijst op anderen rond haar. “De meesten hier ken ik niet.”
Het is een kleine, maar bonte mix actievoerders. Een groepje jonge mannen met blozende gezichten houdt slogans vast met een knipoog naar de Iraanse revolutie. “Syrische vrouwen, revolutie, vrijheid.” Een meisje met blonde krullen en een neuspiercing wil zelf haar lot kunnen bepalen. “De Syrische vrouw: activist, rechter, arbeider, dokter, intellectueel, politiek analist, wie ze maar wil zijn”, staat op haar papiertje. Een vrouw met een boerka wijst voorbijgangers speels op de eerste vrouw die belangrijk was in hun leven. “Wat doet je moeder? Is zij geen rolmodel?”
Geen tweede Afghanistan
Tijdens het interview met Zayn komen nogal wat mannen fronsend luistervinken. De betogers wekken evenveel nieuwsgierigheid als spot. “Sommige voorbijgangers zeggen: vrouwenrechten? Hebben mannen dan geen rechten?” Zayn lacht. “Anderen vragen of we dan willen dat vrouwen vechten. Daarop zeg ik: waarom niet? Veel vrouwen hebben gevochten in de revolutie. Ook vanuit islamitisch perspectief hebben vrouwen rechten. Hadija, de vrouw van Profeet Mohammed had eigen bedrijven waarmee ze hem hielp.” Zayn is soennitisch moslim. “Ik begrijp dat velen islam als het antwoord op Assad zien, omdat hij zoveel moslims onderdrukt heeft. Ik denk alleen dat we ook de toekomst van vrouwen in Syrië moeten garanderen.”
Vooral in het Westen wordt druk gespeculeerd over de rechten van vrouwen in het nieuwe Syrië. HTS en andere rebellengroepen die de macht overnamen, hebben conservatieve en islamistische overtuigingen. Maar Syrië is Afghanistan niet. De samenleving is hoger opgeleid en heeft een lange culturele traditie van vrouwelijke leiders. En HTS lijkt dat te beseffen, ondanks haar worsteling met het thema. “Mijn uitspraken werden uit de context gehaald”, zegt Alarnaoot in een interview met De Standaard en NRC. “Vrouwen mogen wel minister worden in de regering.”
Bij BBC bevestigde HTS-medewerker Ahmad Dalati dat vrouwen het recht zullen hebben om hogere posities in te vullen in de regering. Dat is volgens Dalati “niet onderhandelbaar”. Zayn en de andere vrouwenactivisten beschouwen het als een overwinning. Na haar protestactie kreeg Zayn een aantal intimiderende berichten van mensen op Instagram. Een extremistische islamist belde haar zelfs op om haar uit te schelden. “Lol”, schrijft ze op Whatsapp. “Ik weet dat vrouwenhaat niet zal resoneren bij de Syrische bevolking.”
Alle vrouwen die we spreken in Homs en Damascus geven de transitieregering het voordeel van de twijfel. In een interview met BBC bevestigt HTS-leider Mohammed Al-Golani dat hij van Syrië geen tweede Afghanistan wil maken. “De landen zijn erg verschillend, met andere tradities. Afghanistan is een tribale samenleving. In Syrië heerst een heel andere mindset.” De Syrische vrouwen vormen de grote meerderheid van de bevolking, nadat miljoenen mannen waren gevlucht voor de verplichte legerdienst. Zij werden net zo goed gebombardeerd, opgesloten en gemarteld door Assad als de mannen. En zij verloren net zo goed hun geliefden.
‘Fucked up’
Fucked-up generatie
Dinsdag, de middag voor de betoging. In een koffiehuisje in het centrum van Homs zitten jongeren druk te babbelen. In de rokerige ruimte zitten vooral vrouwen, met en zonder hoofddoek. Daiana Alrajab (32), Azza (34) en Farah Konakji (30) – twee zussen – en een vierde vrouw die niet met haar naam in de krant wil, lurken aan een waterpijp. Geen van hen is getrouwd. “Omdat er niet genoeg mannen over zijn in Syrië”, zeggen ze. “Vroeger kwam ik niet buiten, ik wilde de vernietiging die Assad had aangebracht aan de stad niet zien. Sinds de bevrijding kom ik weer buiten. We zijn volkomen overweldigd. We knijpen elkaar nog altijd in de arm”, zegt Azza. “Het is alsof je verhuist van een oud huis naar een nieuw, natuurlijk is het een chaos en is er veel poetswerk, maar we kijken ernaar uit.”
De vrouwen zijn welgestelde Syriërs, ze laten hun lange haar onbedekt en zijn al jaren fervente tegenstanders van het Assad-regime. Azza, die voor de Verenigde Naties werkt, zat drie keer in de gevangenis. De laatste keer zat ze drie maanden vast en werd ze beschuldigd van terrorisme, vanwege kritische Facebook-berichten. Haar zus Farah is een influencer met 200.000 volgers op Instagram, die grappige filmpjes maakt over haar grofgebekte Arabische moeder en haar bezoekjes aan Parijs. Alrajab werkt voor de Syrische Rode Halvemaan. Haar vader runde een ziekenhuis dat in 2011 werd gebombardeerd omdat er rebellen verzorgd werden. “Het ziekenhuis had machines voor kankerbehandeling die uniek waren in het Midden-Oosten. Iedereen is bang voor verandering, maar niets kan erger zijn dan Assad.”
De vrouwen werden de voorbije week al aangesproken door rebellen met de vraag om hun haar te bedekken. “We zeiden dat we dat niet zouden doen en dat het niet hoeft van de nieuwe regering. Toen dropen ze af”, zegt de vierde vrouw. “Sommige rebellen hebben dertien jaar opgesloten gezeten in een conservatieve mannenwereld. Natuurlijk is het overweldigend om plots verschillende soorten vrouwen te zien”, zegt Azza. Ze spreekt van een episch moment en wil net als haar vriendinnen de bevrijdingsdatum van 8 december laten tatoeëren. “We dachten lang dat wij de fucked up generatie waren, de helft van ons leven was oorlog. Nu zien we dat we de gezegende generatie zijn. Al sinds de jaren 70 en 80 wachten ze op dit moment, wij zijn de generatie die de bevrijding meemaakt.”
Vrouwen achteraan
De vrouwen hebben opnieuw met elkaar afgesproken op de dag van de viering. De energie op het Kuwatliplein in Homs is anders dan bij het vrijdaggebed in Damascus. Homs staat bekend als de hoofdstad van de revolutie. Van 2011 tot 2014 werd er intensief gevochten van straat tot straat. Hele woonwijken werden met de grond gelijkgemaakt. Assad dropte hier duizenden illegale vatenbommen die uiteenspatten in duizend stukjes en mensen levenslang verminkten. Toch bleef de stad rebels. Je ziet het aan de revolutievlaggen overal, die niet net uit de printer gerold zijn, maar jarenlang onder plinten en matrassen gekoesterd en verstopt werden. “Dit is Homs, zegen zijn helden”, schreeuwt de menigte op het plein in koor. “Syrië is vrij!”
Farah, Alrajab en de vierde vriendin kijken naar groen en rood vuurwerk vanaf de eerste verdieping van een koffiebar aan het plein. Azza staat ergens op het plein en is mee aan het protesteren voor vrouwenrechten. De vierde vriendin wijst naar de kleurschakering op het plein. Aan het podium vooraan is de massa zwart: dat zijn de donkere haren van de mannen. Daarachter zie je een witte band: dat zijn de vrouwen, netjes gescheiden van de mannen. Onder het raam van het café, is het een kleurrijke mix: dat zijn de families. “Ik had het graag anders gezien, maar het is veel beter dan vroeger. Onder Assad kwamen we een paar minuten betogen, tot iemand signaleerde dat de veiligheidsdiensten er waren. Dan renden we allemaal weg.”
Azza en Farah’s moeder, Samah Fares, over wie Farah virale filmpjes maakt op Instagram, is er ook bij. “Bonjour, bonjour”, zegt ze met twinkelende blik. “HTS heeft gezegd dat vrouwen geen minister van Defensie kunnen zijn. Wat een gebrek aan verbeelding. En wie zegt dat we dat willen? Vrouwen kunnen veel meer dan dat. Nu het regime gevallen is, zijn we nergens bang voor. We waren overal bang voor, nu zijn we nergens bang voor.” Ze trekt aan onze mouw. “Kom, ik breng je naar het protest. We gaan Azza zoeken.” De kleine vrouw raast door de menigte en duwt zonder schroom verbaasde rebellen en ballonnenverkopers opzij. “Het klopt, Al-Golani was vroeger bij Al-Qaeda, maar nu praat hij verstandig. Ik denk dat hij weet waar hij mee bezig is. En wat een knappe man! Ik zou mijn man in een minuut verlaten.”
We komen aan bij Azza en de rest van de betogers. Moeder Fares houdt haar eigen papier omhoog: “Ga je aan je moeder vertellen dat ze niet de baas mag spelen?” Azza draagt een rode keffiyeh rond haar hals, haar haren los en donkerrode lippenstift. Ze staat naast de vrouw in boerka. Op Azza’s bord staat: “Een vrouw is duizend mannen waard.” Ze stoort zich aan speculaties over een taliban 2.0, met name in westerse media, die op weinig kennis van zaken gebaseerd zijn. “De grond van Syrië is niet geschikt voor bepaalde zaadjes”, zegt Azza. “Misschien zal er geprobeerd worden hier en daar wat te planten, maar de boom van de fundamentalistische islam zal hier niet groeien.” Wie Assad niet heeft meegemaakt, heeft geen recht om Syrische vrouwen naïef te noemen, zegt ze. “Gun ons een moment van hoop, het is veel te vroeg om niet optimistisch te zijn.”
Op citytrip en geen idee welk museum te bezoeken? De cultuurredactie bundelt elke week de beste expo’s van het moment.
Unravel
Kunstenaars herontdekken textiel om persoonlijke en maatschappelijke verhalen te vertellen. Stedelijk Museum, Amsterdam, tot 5/1
Miriam Cahn
De Zwitserse kunstenares wekt met haar krachtige tekenstijl grote emoties op.Stedelijk Museum, Amsterdam, tot 26/1
Viviane Sassen
De Nederlandse kunstenares Viviane Sassen kreeg snel wereldwijde erkenning in de wereld van mode en fotografie. Dit overzicht brengt dertig jaar aan werk bijeen: foto’s, collages, beschilderde prints en videokunst.Foam, Amsterdam, tot 12/1
Maarten van Heemskerck
Eerste overzicht van de belangrijkste Noord-Nederlandse schilder uit de zestiende eeuw.Frans Hals Museum Haarlem, Stedelijk Museum Alkmaar en Teylers Museum Haarlem, tot 19/1
Chris Killip
Toen Chris Killip in 2020 overleed, gold hij als een van de belangrijkste naoorlogse fotografen van Engeland. Dit overzicht toont zijn documentaire aanpak op zijn best.Fotomuseum, Den Haag, tot 5/1
Dirk Braeckman - Léon Spilliaert
De Gentse fotograaf en de Oostendse sombermans, beiden nachtraven, worden in deze tentoonstelling aan elkaar gelinkt.Kunstmuseum, Den Haag, tot 12/1
Grand dessert
De geschiedenis van het toetje. Kunstmuseum, Den Haag, tot 13/4
A confrontation at the zoo
Michaël Borremans duikt in zijn geschilderde oeuvre van de voorbije twintig jaar en presenteert een ruime bloemlezing. Voorlinden, Wassenaar, tot 23/5
Rosa Bonheur
In de negentiende eeuw was Rosa Bonheur een internationale beroemdheid, met haar - voor die tijd - moderne kijk op dieren.Mesdag Collectie, Den Haag, tot 19/1
Beatriz González
De artistieke sleutelfiguur van Colombia schakelde figuren en gebaren in als dragers van emotie.De Pont, Tilburg, tot 9/3
Design voor de planeet
Hoe ontwerpers ervan dromen om de wereld naar hun hand te zetten: het verhaal van de geo-engineering.Design Museum, Den Bosch, tot 12/1
BredaPhoto Festival
BredaPhoto toont op tien locaties werk van meer dan vijftig fotografen. Het overkoepelende thema: de reis.Breda, diverse locaties, tot 4/1
Slaap
Diepe duik in de slaapcyclus met werk van zestig kunstenaars, onder wie Goya, René Magritte en Andy Warhol.Kunsthal Kade, Amersfoort, tot 5/1
Malgorzata Mirga-Tas
Met haar verhalende wandkleden stond ze al op de Biënnale van Venetië en Documenta. De Poolse Małgorzata Mirga-Tas schakelt kunst in om de eigen identiteit van Roma te tonen. Bonnefanten, Maastricht, tot 16/2
Diva
Van Maria Callas tot Billie Eilish: een ode aan de diva in ruim zestig outfits. Kunsthal, Rotterdam, tot 2/3
Susanna. Seksisme van de middeleeuwen tot MeToo
De Bijbelse Susanna, in bad begluurd door ouderlingen, was voor veel kunstenaars een muze én een alibi om naakt te schilderen. Museum Gouda, tot 23/3
Lievelingen
Honderd werken van favoriete kunstenaars uit de eigen verzameling.Depot Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, tot 23/3
L’âge atomique
Wat als de bom valt? Kunstenaars verbeelden de dreiging en de vernietiging. Musée d’art moderne de Paris, Parijs, tot 8/2
Chiharu Shiota
Bij wijze van avant-premère voor de heropening, in juni 2025, palmt Chiharu Shiota het Grand Palais in met haar poëtische installatiekunst. Grand Palais, Parijs, tot 19/3
Surréalisme
Het verhaal van het surrealisme, honderd jaar na zijn geboorte, vormgegeven als een labyrint.Centre Pompidou, Parijs, tot 13/1
Nadia Léger
Het Musée Maillol haalt Nadia Léger uit de schaduw van haar veel beroemdere echtgenoot.Musée Maillol, Parijs, tot 23/3
Zombis
Musée du Quay Branly focust op Haïti en de mythe van de zombie, voorloper van de ‘ondoden’ in de popcultuur en film.Musée du Quai Branly, Parijs, tot 16/2
Arte povera
Terugblik op een Italiaanse stijlrichting, die inzette op de eenvoudigste materialen en in de jaren 60 een grote internationale invloed had.Bourse de commerce, Parijs, tot 20/1
Caillebotte, Peindre les hommes
Gustave Caillebotte leek, in tegenstelling tot tijdgenoten als Manet, Degas en Renoir, vooral geïnteresseerd in de mannelijke kant van de moderniteit.Musée d’Orsay, Parijs, tot 19/1
Chantal Akerman
Het atypische parcours van deze bijzondere cineaste is na Brussel nu ook in Parijs te volgen. Jeu de Paume, Parijs, tot 19/1
Chefs d’oeuvres de la villa Borghèse
Het Parijse museum, gevestigd in een gerestaureerd ‘hôtel-particulier’, heropent met een knaller: met meesterwerken van onder meer Caravaggio, Antonello da Messina en Botticelli uit de villa Borghese in Rome.Musée Jacqmart-André, Parijs, tot 5/1
Figures du fou
Hoe de schaterlach, de grijns en de grimas hun intrede deden in de beeldende kunst. Louvre, Parijs, tot 27/1
Pop forever
Inkijk in de succesvolle stroming van de popart, met focus op het oeuvre van Tom Wesselmann.Fondation Louis Vuitton, Parijs, tot 3/5
Heinz Berggruen
De Duitse kunsthandelaar en verzamelaar bouwde een indrukwekkende collectie met twintigste-eeuwse meesters op. Musée de l’Orangerie, Parijs, tot 27/1
Jackson Pollock: les premières années
Hoe de vroege jaren van Jackson Pollock al zijn fascinatie voor abstractie en zijn beroemde signatuur verraden.Musée Picasso, Parijs, tot 19/1
Matisse, Comment j’ai fait mes livres
Henri Matisse komt weer thuis in zijn vernieuwde museum, net over de Franse grens. De openingstentoonstelling laat zien hoe zorgvuldig en vernieuwend hij met boekillustraties omsprong.Musée Matisse, Le Cateau-Cambrésis, tot 13/4
Eugène Dodeigne
Een reus van de brute beeldhouwkunst krijgt in Roubaix een overzichtstentoonstelling, met een ruime selectie tekeningen en sculpturen. La Piscine, Roubaix, tot 12/1
Exils. Regards d’artiste
Of het nu voor een korte tijd was of voor hun hele leven: ook kunstenaars waren altijd al vertrouwd met een bestaan in ballingschap.Louvre Lens, tot 20/1
Van Gogh, poets and lovers
Hoe Van Goghs beroemde thema’s, zoals dat van de zonnebloemen, telkens anders terugkwamen in zijn schilderijen.National Gallery, Londen, tot 19/1
Monet in London
De Franse impressionist was gefascineerd door de Britse grootstad.The Courtauld, Londen, tot 19/1
Michelangelo, Leonardo, Raphael
Drie grootmeester markeerden de Italiaanse renaissance in Firenze: de rivaliserende Michelangelo en Da Vinci, en de jonge Rafaël die hun invloed onderging. Royal Academy, Londen, tot 16/2
Picasso: printmaker
In zijn lange carrière realiseerde Picasso 2400 werken op papier, in diverse technieken. Het British Museum maakt een keuze uit al zijn periodes. British Museum, Londen, tot 30/3
Barbie
Hoe de barbiepop met haar tijd meeging.Design Museum Londen, tot 23/2
The great mughals
In de bloeiperiode, tussen 1560 en 1660, pakten de islamitische heersers van de Mogoldynastie uit met een grote weelde in kunst en architectuur. V&A, Londen, tot 5/5
Francis Bacon
Hoe Francis Bacon de bakens verzette van het portretgenre.National Portrait Gallery, London, tot 19/1
The 80s:photographing Britain
Met archiefmateriaal en meer dan 300 beelden brengt Tate Britain het Verenigd Koninkrijk onder Margaret Thatcher in kaart. Ze bewijzen dat de jaren 80 over de plas niet altijd prachtig waren. Tate Britain, Londen, tot 5/5
Naomi in fashion
Soloshow rond Naomi Campbell, een supermodel sinds haar zestiende.V&A, Londen, tot 6/4
Fragile beauty
Foto’s uit de collectie van Elton John.V&A, London, tot 5/1
Gerhard Richter, Verborgene Schätze
De alleskunner onder de schilders, met uitsluitend werk uit privéverzamelingen uit de Rijnregio. Kunstpalast, Düsseldorf, tot 2/2
Lars Eidinger, O Mensch
De bekendste acteur van Duitsland ontpopte zich de voorbije jaren ook tot fotograaf.K21, Düsseldorf, tot 26/1
Yoko Ono
Het carrière-overzicht, met focus op Ono’s beeldend werk, komt over van Tate Modern.K20, Düsseldorf, tot 16/3
Grow it, show it!
Hoe alle denkbare types van haardracht opduiken in kunstwerken, foto’s, filmclips en sociale media.Museum Folkwang, Essen, tot 12/1